اکتشافاتی که تاریخ ایران را تغییر داد

این بیست و یکمین نشست سالانه باستان شناسی است که از ۲۳ تا ۲۵ اسفندماه در موزه ملی ایران برگزار می شود و پس از سه روز ضمن نگاهی به دستاوردهای باستان شناسان ایرانی در سال ۱۴۰۱، گزیده ای از یافته ها به نمایش گذاشته می شود.

این مجموعه به یاد باستان شناسان و پژوهشگران تاریخ گذشته است و عکس هایی از عیسی بهنام، علی سامی، محسن مقدم، علی حکیمی، فریدون تولی، عزت الله گردنی، سیمین دانشور، پرویز ورجاوند، سیف الله کامبخش، شاپور شهبازی، محمد موسوی، محمد صالح صالحی را به نمایش می گذارد. .

نمایش ۴۰۰ کشفیات باستان شناسی ایران تا عید فطر

جبرئیل نوکنده، مدیر موزه ملی ایران که میزبان این گردهمایی و نمایشگاه یافته های باستان شناسی ایران در سال ۱۴۰۱ است، با یاد شاعران فاطمه کریمی و فرامرز نجد سمیعی که از فهرست درگذشتگان باقی مانده اند، از این گردهمایی وی با عنوان «نوروز باستان شناسان ایران» در ادامه درباره نمایشگاه آثار باستان شناسی که از روز دوشنبه ۲۱ اسفندماه در موزه ملی برپا شد، گفت: در این نمایشگاه که تا عید سعید فطر در موزه ملی برپا است، بیشتر بیش از ۴۰۰ اثر از ۱۲ مکان و از ۱۲ استان. از دوره پارینه سنگی تا دوره اسلامی به نمایش گذاشته شده است.

رئیس موزه ملی ایران ادامه داد: از زحمات تمامی محققان و باستان شناسانی که این فرصت را در اختیار بازدیدکنندگان موزه ملی ایران قرار می دهند، قدردانی می کنیم. اکتشافات باستان شناسی علاوه بر ایجاد علم میراث فرهنگی، بستری برای تحقیق فراهم می کند.

نگرانی جدی از سرقت تاریخ ایران

علی بیگی رئیس پژوهشگاه باستان شناسی نیز به بررسی تاریخچه مرکز باستان شناسی ایران و این مجموعه پرداخت و افزود: در اوایل دهه ۵۰ انتشارات انجام شده در این مرکز نشان از توجه بالایی به این حوزه دارد. در این دوره باستان شناسان ایرانی سعی کردند خود را به عنوان باستان شناسان متفاوت، مستقل و روشنفکر معرفی کنند. مقالات بین رشته ای ۵۰ سال پیش نیز نشان می دهد که باستان شناسی در جای درست قدم برداشته است.

و ادامه داد: از آن زمان تاکنون نیم قرن می گذرد که هنوز از نشریات علمی این مجموعه ها استفاده می شود. ۵۰ سال از برگزاری این نشست سالانه می گذرد و اکنون می توانیم وضعیت آن را ارزیابی کنیم.

رئیس پژوهشگاه باستان شناسی در آن زمان گفت: باید اذعان داشت که پایگاه فعلی حتی برای بخش کوچکی از نیازهای باستان شناسی کافی نیست. تا زمانی که نهاد قوی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای انسجام این سازه وجود نداشته باشد، تلاش های فردی و حرکت های تصادفی مشکل باستان شناسی را حل نخواهد کرد و در مواجهه با تخریب های گسترده ای که خسارات جبران ناپذیری به آثار تاریخی وارد می کند. اگر وضعیت به همین منوال پیش برود بخش بزرگی از بناهای تاریخی ما توسط غارتگران ویران خواهد شد.

بیگی ادامه داد: همانطور که فهرست اقلام و مجوزهای باستان شناسی نشان می دهد، فعالیت های باستان شناسی که با مجوز پژوهشگاه انجام شده است بیشتر در پاسخ به استعلام است و تحقیقات جدی و عمیقی انجام نمی شود.

به گفته رئیس پژوهشکده باستان شناسی، در این دوره از مجموعه ۱۱۹ فعالیت میدانی در سال ۱۴۰۱، حدود ۳۰ گزارش از کاوش های باستان شناسی ۱۴۰۱ برای سخنرانی انتخاب و گزارش در مجله ای ۷۰۰ صفحه ای تدوین شد.

اگر به همین منوال ادامه دهیم باید کشتی میراث فرهنگی را حمل کنیم

نوروز رجبی مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز با بررسی دستورالعمل اجرایی اپلیکیشن فرهنگی طرح های عمرانی و عمرانی کشور و با اشاره به برخی الزامات قانونی برای حفاظت از میراث فرهنگی گفت: : ما اهالی میراث تجربه تلخی از تخریب میراث فرهنگی در حال حاضر داریم پروژه های عمرانی داریم. چه کسی تخریب آثار در زمان ساخت سد دز را به یاد نمی آورد؟ آخرین نمونه این تخریب در سد چمشیر و اکنون در سد خراسان ۳ بود که قرار است شش میلیون درخت در آن قطع شود.

این باستان شناس به تخریب سایر اماکن تاریخی از جمله جوبجی، ارژن، چگاسفلی و سیمره با جابجایی قنات، ساخت سدها و جاده ها و همچنین تخریب شهرها با تخریب سازه ها اشاره کرد و گفت: اگر به همین منوال ادامه دهیم، می توانیم این کار را انجام دهیم. باید تابوت میراث فرهنگی را حمل کند

رجبی به دستورالعمل مذکور بازگشت و اظهار داشت: در تهیه آن از بیش از ۶۰ باستان شناس، محقق و مرمتگر استفاده شده است. بنابراین انجام بررسی ها و کاوش های باستان شناسی در چارچوب این ضوابط و دستورالعمل ها الزامی بوده و باید رعایت شود و باستان شناسان نباید مغرضانه باشند.

این عضو پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری درخواست کرد این دستورالعمل از سوی ضرگامی به هیات وزیران ارسال شود تا قبل از اجرای آن در پروژه های عمرانی به این دستورالعمل توجه کنند.

پرسپولیس خانه مردم است

حکمت الله ملاسلهی، استاد دانشگاه و پیشکسوت باستان شناسی، با توجه به تهدیدات قاچاقچیان تاریخ، به پیچیدگی باستان شناسی به ویژه در ایران توجه کرد و گفت: زمانی که وارد عرصه باستان شناسی شدم، هرگز تصور نمی کردم روزی این منطقه تبدیل به یک منطقه شود. پس ذهن، تمامیت و هستی زندگی من را به مرگ و به سرچشمه و بنیاد بسیاری از چیزها پیوند می دهد. بعدها متوجه شدم که باستان شناسی شناخت مرگ، آگاهی و هسته دانش بشری با کمک و وساطت بقایای اعمال انسان است. متأسفانه بسیاری از ما این فرصت را نداریم که به طور جدی با کارهایی که انجام می دهیم روبرو شویم و به مشکلاتی که زندگی مان با آنها مرتبط است توجه کنیم.

و ادامه داد: باستان شناسی علمی بسیار پیچیده، حساس، تاثیرگذار و قابل احترام است. علم اصلاً منفعت نیست، ذاتش معرفت است. گاهی اوقات ما باستان شناسان به ماهیت و پیچیدگی رشته ای که در آن کار می کنیم فکر نمی کنیم، زیرا برایمان آشکار است، مثل ایرانی بودن، که آنقدر برایمان آشکار است که از ما پنهان می کند و فراموش می کنیم که بورکینافاسو یا ایسلند ایران است. وزیر میراث فرهنگی وزیر بورکینافاسو یا ایسلند نیست، بلکه وزیر یکی از ثروتمندترین تمدن ها است. هیچ تمدنی به اندازه دوران هخامنشی به مردم فکر نمی کرد. این را می توانید حتی در نقش برجسته های تخت جمشید ببینید. تخت جمشید نه دروازه ایشتار است و نه معبد آتنا. تخت جمشید کاخ شاه نیست، خانه مردم است. ضمناً اگر بنا بود ساختمان سازمان ملل تأسیس شود، ما مدعی هستیم چون اصل آن در ایران بوده و متاسفانه این چیزها را فراموش می کنیم.

ملا صالحی سپس با طرح این سوال که برای کاهش اشتباهات و رسیدن به نتیجه مناسب چه کنیم، تاکید کرد: پاسخ را در این چند نکته می توان یافت: با درک اهمیت و حساسیت حوزه ای که در آن زندگی می کنید، این کار را انجام دادیم. . تعهد و اخلاق حرفه ای اگر ماکیاولیستی جلوه نکنیم در میدان و اولویت طبیعت و طبیعت باستان شناسی بر منفعت آن پیروز خواهیم بود.

این پیشکسوت باستان شناسی افزود: همه این محوطه ها و مواد باستان شناسی در زمان خود از آن نوع نبودند، اما در زمان خود دنیایی از زندگی و هر لایه و سپرده، دنیای چرخه اقتصاد، معیشت و عزم انسانی، نظام عقاید و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی بودند. آنها بعداً حصار کشی شدند. بنابراین، هر محوطه، دنیایی از تاریخ زنده است و هر حفاری باستان شناسی یک رویداد است. تمام کار باستان شناس زنده کردن است. هر منطقه ویران شده، هزاران صفحه از طومار قطور تاریخ فرهنگی ما به طور جبران ناپذیری گم شده است.

این استاد دانشگاه گفت: شاید تعجب کنید که در ده ها جای قرآن این آثار مایه علم به ویژه انسان بودن و فطرت انسان بودن، فریب نخوردن است و در هیچ جای قرآن ذکر شده است. آیا گفته است که این آثار و مصالح مدفون است.

مولاصالح گزارش های باستان شناسی را یک مرجع مهم می داند و با اشاره به آسیب های وارده به بدنه باستان شناسی در دوره دهم گفت: خاطره تلخ این دوره را هرگز فراموش نمی کنیم. البته آقای ضرغامی پا به صحبت گذاشته اند، اما این کافی نیست. ما نتوانستیم با مشایی متوهم گفتگویی داشته باشیم، اما اکنون درب گفتگو باز است، اما جسارت و پشتکار می خواهد.

یافته های ۱۰۰۰۰۰ گور حفاری شده کجاست؟

مصطفی ده پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ابتدای سخنان خود، یاد و خاطره شهدای میراث فرهنگی را گرامی داشت و در خصوص پیشرفت باستان شناسی ایران و راه های پیش رو گفت: در دهه های اخیر مطالعات زیادی صورت گرفته است. ناقص است، بنابراین در اطلس باستان شناسی به خوبی دیده می شود.

وی سپس با طرح سوالی درباره برخی کاستی ها و حذفیات در باستان شناسی گفت: آیا آرشیوی از تحقیقات دهه های اخیر داریم؟ یافته های بیولوژیکی کجاست؟ در طول ۱۰۰ سال گذشته، صد هزار قبر کشف شده است، یافته های آنها کجاست؟ در ۴۰۰ سال آینده چه اتفاقی برای علم خواهد افتاد؟ آیا بانک اطلاعاتی در دسترس عموم و جامعه علمی داریم؟ ما بانک مرجع و بیولوژیک نداریم و اینها مسائل جدی است که باید در دستور کار قرار دهیم.

پس از سخنرانی عزت الله ضرغامی، با حضور پیشکسوتان و شخصیت های میراث فرهنگی از جمله مهدی رهبر، حمیده چوبک، محمدحسن سمسار، گابریل نوکنده، مصطفی ده پهلوان و علی بیگی، دو کتاب «گزارش بیست و یکمین گردهمایی سالانه باستان شناسی و گزیده ای از یافته های حاصل از تحقیقات باستان شناسی» و «گزارش های باستان شناسی جدید» فاش شد.

پس از آن به دعوت ضرغامی و توسط توران عباسی همسر مهدی رهبر بریده، روبان نمایشگاه گزیده ای از یافته های باستان شناسی بریده شد و نمایشگاه افتتاح شد.

این نمایشگاه گزیده ای از یافته های باستان شناسان در مناطقی مانند قزوین، سیستان و بلوچستان، البرز، مازندران، کوگیلویه و بویراحمد، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان جنوبی، زنجان، اصفهان، کرمان، فارس، اردبیل و کردستان را به نمایش می گذارد. .

منبع: ایسنا