اقتصاد ایران و معضل قیمت دستوری
پایگاه خبری توسعه برند، موضوع قیمت‌گذاری دستوری و نرخ ارز غیرواقعی، مساله‌ای است که حوزه تولید را با مشکل روبرو کرده است. به عنوان‌مثال، زمستان سال قبل، در زنجیره ارزش فولاد، پتروشیمی و فلزات رنگی، موادی که در بورس عرضه می‌شد، دچار مشکلاتی شد.
موضوع قیمت‌گذاری دستوری و نرخ ارز غیرواقعی، مساله‌ای است که حوزه تولید را با مشکل روبرو کرده است. به عنوان‌مثال، زمستان سال قبل، در زنجیره ارزش فولاد، پتروشیمی و فلزات رنگی، موادی که در بورس عرضه می‌شد، دچار مشکلاتی شد.
به این صورت که اختلاف قابل‌توجه نرخ ارز، انگیزه پررنگی ایجاد کرد تا کالا با قیمت دولتی خریده شود و در بازار آزاد فروخته یا به کشورهایی مانند ترکیه قاچاق شود. قاچاق شدن این مواد اولیه، آسیب بزرگی برای اقتصاد کشور است. ازیک‌طرف سیاست‌گذار خود به تولیدکننده با قیمت‌گذاری دستوری آسیب می‌زند و از طرف دیگر تولیدکننده کالای خود را نرخ واقعی نمی‌فروشد. با شیوه عرضه، صنایع کشور به‌اجبار به مواد اولیه دسترسی نداشته و حتی در مواقع زیادی، مجبورند کالای خود را گران‌تر تولید کرده و ارزان‌تر بفروشند.
وقتی مواد اولیه به ترکیه قاچاق می‌شود، ما مجبور هستیم به زیر قیمت جهانی و قیمت منطقه کالای خود را بفروشیم و این ابزاری در دست رقبای ترک خواهد بود که در بازار عراق ما را زمین بزنند. در بازار داخل هم هرکدام از زنجیره شرایط متفاوت دارند. در هرکدام از زنجیره تعدادی محدود بنگاه ویژه‌خواری می‌کنند.
مثلاً در زنجیره مس کسانی که کاتد را شرکت ملی مس می‌خرند، باهمدیگر هماهنگ هستند و کاتد را با شرایط اعتباری می‌خرند و قسمتی را در بازار عرضه می‌کنند و به این شیوه به مصرف‌کننده آسیب می‌رسد و ممکن است در ته زنجیره، تولیدکننده آسیب جدی ببیند.
اگر نمی‌توانید قیمت‌ها را در داخل کنترل کنید، حداقل بخش خصوصی واقعی را از پیمان‌سپاری ارزی معاف کنید. صادرات بخش خصوصی با پتروشیمی و غیره تفاوت دارد. ما در بهترین حالت ۵ الی ۱۰ درصد حاشیه سود داریم و مجبوریم و باید حتماً ارز را برگردانیم. معافیت کردن این بخش از الزامات ارزی، لازم است. باید تکلیف مشخص شود که یک کالا از اول تا آخر زنجیره چه روندی را طی می‌کند.
باید جلوی ویژه‌خواری و خروج مواد اولیه از چرخه صنعتی کشور گرفته شود. مقاصد صادراتی ایران بسیار محدود است و این بازار در نتیجه تحریم و تصمیم سیاسی کشورها آسیب دیده است.
در این شرایط شرکت‌های کوچک و متوسط به‌سختی کار می‌کنند. در شرایط تحریم و مشکلات شرکت‌ها برای خود بازار و برندی ساخته‌اند و در بازار جهانی جایگاهی پیدا کرده‌اند؛ این جایگاه به‌سختی به دست آمده است. با حذف چندماهه این گروه‌ها از بازار هدف، شرایط برگشت به این بازار بسیار دشوار خواهد شد.
یادداشت: علیرضا کلاهی صمدی
منبع : روزنامه تعادل
