دور و دورتر شدن
پایگاه خبری توسعه برند، توزیع قدرت سیاسی در ایران امروز میان شهروندان و نهادهای مسوول پیش‌بینی‌شده در قانون اساسی مثل دولت، نهاد قانونگذاری، نهاد قضایی، نهادهای نظامی و انتظامی و دیگر نهادها، به گونه‌ای آرایش یافته که می‌توان با دلاوری گفت سهم شهروندان از قدرت در برابر سهم نهادهای مسووب مثل کاه در برابر کوه است.
شهروندان ساکن در این سرزمین هرگز به دلیل اینکه قدرت واقعی و فشرده سازمان‌یافته با اثربخشی آنی ندارند، هرگز نهادهای مسوول را وادار به انجام کاری نمی‌کنند و زورشان به اندازه‌ای است که هرگز نمی‌توانند دولت را وادار کنند کاری را انجام ندهد.
پیامدهای این تقسیم قدرت بسیار نادادگرانه در مناسبات فرمانبران -یعنی شهروندان- و فرمانروایان -یعنی نهادهای مسوول- این است که هرکدام از آنها نمی‌دانند دیگری به دنبال چیست؟ به‌طور مثال در حالی که شهروندان ایرانی دنبال افزایش رفاه مادی‌اند و می‌خواهند از نداری و تهیدستی بیرون بیایند و درآمد آبرومند داشته باشند نهادهای مسوول تصور دیگری دارند. به‌طور مثال آنها تصور می‌کنند برای اکثریت شهروندان مسائل دیگر کشورها اهمیت دارد و برای فداکاری در این‌باره آمادگی دارند. این تصور بر پایه کارشناسی و نظر‌سنجی دقیق از شهروندان پدیدار نشده است.
از سوی دیگر شهروندان ایرانی تصور می‌کنند برآیند فعالیت نهادهای مسوول نگاه به درون و اندازه‌گیری شادی و رنج ایرانیان است و رفاه مادی مردم در دستور کارشان است، درحالی که اینطور نیست و نگاه نهادهای مسوول به بیرون است و به تاریخ نگاه می‌کنند و با خود می‌گویند می‌شود به‌طور مثال دست کم مثل دوره صفویان باشیم. واقعیت این است که نگاه مسوولان گسترش آرمان‌های خودشان در میان کشورهای مسلمان است و می‌خواهند آرمان‌های خود را گسترش دهند.
این‌گونه است که شهروندان و نهادهای مسوول در هر دوره از دوره‌های تازه پشت سرگذاشته‌شده از هم دور و دورتر می‌شوند و درکی از رفتارها و خواسته‌های هم ندارند. به‌طور مثال شهروندان ایرانی بیشتر علاقه‌مندند مناسبات ایران با کره‌جنوبی در بهترین نقطه باشد تا کالاهای کره‌ای با قیمت کمتر به ایران وارد شوند. آنها با خرید کالاهای کره‌ای مثل تلفن همراه، خودرو، تلویزیون و یخچال رفاه مادی بیشتری به دست می‌آورند. این خواسته شهروندان در تضاد با خواسته نهادهای مسوول است که علاقه‌مندند با کره‌شمالی بیشتر تعامل داشته باشند تا از تکنولوژی ساخت تجهیزات نظامی آنها برای آرمان‌های دور و دراز خود استفاده کنند. در حالی که ایرانیان علاقه‌مندند سفر به اروپا برایشان بدون ویزا ممکن شود، نهادهای مسوول دنبال آسان‌تر کردن سفر ایرانیان به روسیه‌اند.
دورتر و دورتر شدن بیشتر از درک و فهم خواسته‌ها یک ریسک بزرگ است.
یادداشت محمد‌صادق جنان‌صفت
منبع: روزنامه جهان صنعت
