عیب یابی و راه های افزایش عمر دینام خودرو

همانطور که می دانید دینام در تمامی خودروهای دارای موتور احتراق داخلی به جز خودروهای هیبریدی یافت می شود و در اکثر موارد نحوه کار و شکل آن یکسان است و تفاوت های بسیار کمی بین آن ها وجود دارد.

دینام در اکثر موارد به بدنه اصلی موتور متصل می شود و توسط تسمه به خروجی میل لنگ متصل می شود و در هنگام استارت زدن خودرو و چرخش میل لنگ از دینام نیز استفاده می شود. دینام ابتدا باتری را شارژ می کند و سپس نیروی اضافی ایجاد شده را به سیستم های مختلف الکترونیکی خودرو ارسال می کند.

در بیشتر موارد دینام نیازی به تعمیر و نگهداری ندارد. دینام می تواند حتی برای ۱۰ تا ۱۵ سال و بیشتر بدون مشکل خاصی کار کند و نیازی به تعمیر ندارد.

اگر دینام از کار بیفتد، ممکن است خودرو برای مدت کوتاهی با شارژ باتری کار کند، اما با تمام شدن باتری، خودرو بلافاصله خاموش می شود.

قسمت های اصلی دینام
دینام شامل بسیاری از قطعات کوچک و بزرگ است، اما قطعات اصلی آن شامل موارد زیر است:

روتور و استاتور
روتور و استاتور سیم پیچ هایی هستند که وظیفه اصلی تولید برق در دینام را بر عهده دارند. روتور بخشی از یک سیم پیچ استوانه ای است که توسط آهنربا احاطه شده یا با جریان الکتریکی خود به آهنربا تبدیل می شود. روتور سیم پیچ داخلی و استاتور سیم پیچ بیرونی است. با چرخش در داخل استاتور، روتور جریان الکتریکی تولید می کند.

در زیر در مورد نحوه تولید برق در دینام بیشتر توضیح خواهیم داد.

تنظیم کننده ولتاژ
این قسمت جریان تولید شده توسط دینام را کنترل می کند و در صورت بالا بودن جریان آن را قطع می کند.

دیود یکسو کننده
این دیود جریان الکتریکی را به گونه ای تغییر می دهد که خودرو بتواند از آن استفاده کند.

پنکه
دینام در حین کار گرمای زیادی تولید می کند و اگر این گرما حذف نشود، راندمان دینام را کاهش داده و در نهایت آن را می سوزاند. به همین دلیل از آلومینیوم ساخته شده و مجهز به فن خنک کننده برای دفع بهتر گرما است.

مدل های قدیمی دارای فن های خارجی و مدل های جدید دارای فن های داخلی هستند که کارایی بیشتری دارند.

دینام چگونه کار می کند؟
در داخل دینام دو سیم پیچ استاتور یا بیرونی و یک روتور یا سیم پیچ داخلی وجود دارد. ولتاژی که از طریق تنظیم کننده ولتاژ به روتور می رسد آن را به آهنربا تبدیل می کند. سپس نیروی چرخشی که از موتور عبور می کند باعث چرخش سیم پیچ یا روتور داخلی می شود که اکنون به آهنربا تبدیل شده است.

میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط روتور دوار، جریان متناوب را در سیم پیچ استاتور یا سیم پیچ های ثابت بیرونی ایجاد می کند. سپس این جریان برای تبدیل AC به DC به دیودها فرستاده می شود تا بتوان از آن برای سیستم های الکتریکی خودرو استفاده کرد.

در نهایت ولتاژ خروجی دینام توسط رگولاتور کنترل می شود تا ولتاژ بیش از حد بالا نرود و باعث سوختن سیستم های الکترونیکی خودرو نشود.

به طور معمول، خرابی دینام در قطعاتی مانند تنظیم کننده برق، پایه های اتصال یا برس های کربنی رخ می دهد. علاوه بر این، گاهی خرابی یاتاقان یا زباله چرخ نیز باعث خرابی دینام می شود. خوشبختانه تمامی این موارد قابل تعویض هستند و نیازی به تعویض کل دینام نیست.

مشکلات آلترناتور و علائم آنها
از آنجایی که دینام یکی از قطعات اصلی خودرو است، قطعا خرابی آن روی کل خودرو تاثیر می گذارد و قابل تشخیص است. در برخی موارد، خودرو حتی در صورت از کار افتادن دینام روشن نمی شود. در زیر به برخی از علائم خرابی دینام اشاره می کنیم و تا حدودی توضیح می دهیم.

چراغ هشدار شارژ باتری

در صورت وجود هرگونه مشکل از قبیل خرابی یا خرابی دینام اولین علامت روشن شدن نشانگر خطر باتری یا علامت CHARGE در خودروهای خارجی است. این چراغ در حالت استندبای روشن است و هنگام استارت زدن و بعد از استارت زدن خودرو در صورت سالم بودن دینام باید خاموش شود اما در صورت روشن بودن خودرو و روشن بودن این چراغ باید دینام یا به طور کلی سیستم شارژ بررسی شود. اگر شک دارید

نمی توان گفت که روشن شدن چراغ هشدار باتری نشان دهنده خرابی دینام است. زیرا اگر مثلاً تسمه دینام ماشین شما شکسته باشد، این چراغ همچنان روشن خواهد بود. یا اگر دوشاخه های ورودی یا خروجی دینام قطع شده باشد، این چراغ روشن می ماند.

پس برای اینکه بتوانید دلیل روشن بودن این چراغ را بفهمید تنها راه حل مراجعه به مکانیک و متخصص است.

قدرت کم وسایل برقی خودرو
از دیگر نشانه های خرابی دینام یا سیستم شارژ می توان به قدرت کم وسایل برقی خودرو مانند چراغ های جلو اشاره کرد. یا مثلا وقتی ماشین در دورهای پایین کار می کند، چراغ های جلو ضعیف هستند و وقتی شتاب می گیریم و دورها زیاد می شود، چراغ ها روشن می شوند.

در این شرایط خرابی دینام یکی از گزینه هاست اما این مشکل نیز نمی تواند نشانه خرابی دینام باشد. زیرا اگر مثلاً تسمه دینام شل باشد نیز این اتفاق می افتد.

صداهای اضافی
صدای دینام یکی دیگر از علائم خرابی دینام است. از آنجایی که دینام از قطعات متحرک ساخته شده است، آسیب به این قطعات می تواند باعث ایجاد صدای غیرعادی در آن شود.

آسیب به تسمه، شل یا سفت بودن آن یا وضعیت نامناسب تسمه نیز باعث ایجاد صدا می شود. صدای تسمه مانند صدای جیغی است که با افزایش دور موتور بلندتر می شود.

دینام چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص آلترناتور یک عمل تخصصی است و بدون مهارت نمی توان آن را تشخیص داد. معمولا مکانیک ها یا سازندگان باتری می توانند دینام را به درستی عیب یابی و تعمیر کنند. برای این منظور ابتدا خودرو، علائم آن و دینام را بررسی می کنند.

سپس اگر نتوانند ایراد را پیدا کنند، باتری و سیستم شارژ خودروی شما را با استفاده از یک دستگاه مخصوص تست می کنند. این دستگاه می تواند ولتاژ خروجی و ورودی باتری و بسیاری از آمارهای دیگر را نمایش دهد که مکانیک یا سازنده باتری می تواند برای شناسایی مشکلات دینام یا باتری استفاده کند.

اگر مشکل از سیستم شارژ باشد، مکانیک تست های بیشتری را انجام می دهد تا مطمئن شود که دینام معیوب است یا خیر. همانطور که قبلا ذکر شد، عواملی مانند شل بودن تسمه دینام یا سیم کشی معیوب در سیستم شارژ نیز می توانند باعث کاهش یا توقف کامل شارژ باتری شوند.

اگر سایر اجزای سیستم شارژ سالم بودند، در نهایت مکانیک یا سازنده باتری متوجه خرابی دینام می شد. خوشبختانه در بیشتر موارد دینام قابل تعمیر است و نیازی به تعویض کامل نیست. تعویض کامل دینام بسیار گران است.

در صورت نیاز به بازکردن دینام بهتر است تسمه دینام را با آن تعویض کنید تا بعداً مجبور نباشید دینام را دوباره باز کنید. تسمه ها نسبتاً ارزان هستند و لازم نیست نگران هزینه آنها باشید.

چگونه عمر دینام را افزایش دهیم؟
اگر در مناطق بارانی زندگی می کنید یا با ماشین خود به خارج از جاده می روید، بررسی کنید که سپر و محافظ آب جلوی ماشین سالم باشند. زیرا ورود آب به دینام باعث آسیب می شود. همچنین همیشه شیلنگ های رادیاتور را چک کنید و در صورت نشتی آن ها را تعویض کنید تا از ورود آب به دینام جلوگیری شود.

نشت روغن می تواند به اندازه نشت آب به دینام خطرناک باشد و در صورت نشتی روغن باید فورا آن را برطرف کنید.

اگر می خواهید موتور خودرو را بشویید باید دینام را از آب و مواد شوینده دور نگه دارید. برای این کار می توانید آن را در یک کیسه پلاستیکی محکم بپیچید.

اگر صدای نامتعارف یا جدیدی به دینام شما اضافه شده است، بهتر است هر چه سریعتر به مکانیک یا سازنده باتری مراجعه کنید تا علت صدا را تشخیص داده و آن را برطرف کنید تا مشکل شما بیشتر نشود.

منبع: بیتوته