ریشه نام اوین چیست؟

ریشه نام این محله برای بسیاری از ساکنان اوین محل بحث و تبادل نظر است. اولین نشانه های نام اوین در منابع مکتوب به قرن هفتم هجری قمری برمی گردد. شهاب الدین ابوعبدالله یاکوت بن عبدالله الحموی معروف به یاکوت حموی، جغرافیدان و مورخ عرب زبان، در کتاب معجم البلدان خود از روستایی در مرز غربی شامیران نام می برد که برخی از مورخان و تهران شناسان معتقدند که نشانه ها این آبادی با آبادی اوین مطابقت دارد.

«علیرضا زمانی» از تهران پژوه درباره تکرار نام روستایی به نام «ازون» در کتاب معجم البلدان می گوید: «یک مورخ عرب زبان یونن الاصل به نام یاقوت حموی یا معروف به یاقوت. مولانا در برخی منابع، در کتاب «معجم البلدان» به روستایی در غرب شمیران. وی این روستا را آزون می نامد و نام تعدادی از اهالی روستا را در کتاب ذکر می کند. از جمله از مردی به نام «ابوعباس احمد بابازیدی آزونی» یاد می کند که مذهب زیدی داشت و با طایفه خود که پیرو مذهب زیدی بودند در روستای ازون شمیران زندگی می کرد. این عالم بزرگ در قرن پنجم هجری در آزون می زیست و گفته می شود که در سفرهای فراوان خود به ری مورد احترام مردم آن شهر بوده و با علمای ری گفتگوهای زیادی داشته است.

ردپای ارتباط نام آبادی آزون در کتاب معجم البلدان و آبادی اوین را در کتاب تهران گذشته و حال دکتر حسین کریمان می توان یافت. زمانی ادامه می دهد: تهران پژوهان بر این باورند که نام آزون در طول تاریخ به اوین تغییر کرده است و آبادی ازون که در مجمع البلدان آمده است، همان آبادی اوین است. تغییر واژه آزون به عیون و سپس به اوین و معتقد است در زبان شمیرانی نمونه های دیگری از تغییر واژه وجود دارد.

در میان نقل‌قول‌ها و روایت‌های شفاهی، داستان‌های دیگری از علت نام‌گذاری اوین شنیده می‌شود. زمانی می‌گوید: «برخی گفته‌اند چون در شمیران باغ‌های گلابی زیاد بود، نام آون به کلمه ایوا به معنای گلابی مربوط می‌شود که به مرور زمان به آوون و اوین تبدیل شد. اما این روایت در منابع مکتوب گواهی نشده است و روایت اول معتبرتر است.

منبع: همشهری آنلاین