تاکید بر برندسازی گردشگری غذا در استان فارس

به گزارش ایرنا، از آرامگاه سعدی که بیرون می‌آیی، در حالی که همچنان ذهنت غرق در زیبایی‌های بی‌همتای این آرامگاه و عطر بهارنارنج‌های نورسیده است، چشمانت به مغازه‌های فالوده فروشی می‌افتد و وسوسه خوردن فالوده شیرازی در پیاده‌روی سنگی، زیر سایه درختان مغلوبت می‌کند. دلت می‌خواهد ساعت‌ها همان‌جا بنشینی و طعم شیرین و ماندگار فالوده شیرازی را که در ذهنت ثبت می‌شود با تمام وجود احساس کنی؛ فالوده‌ای که نامش با شیراز آمیختگی دارد و در سال ۱۳۹۴ به نام شیراز در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

فالوده شیرازی

فالوده شیرازی حدود ۹۰ سال قدمت دارد و از دیرباز در این شهر استفاده می‌شده و هنوز هم هستند مغازه‌های کوچک و کافه‌هایی با صندلی‌های اندک و مشتری‌های فراوان در نقاط مختلف شهر که با فروش فالوده‌ لحظات خاطره‌انگیز را برای اهالی شیراز و مسافران شهر راز می‌سازند. یکی از محله‌های شیراز که فالوده فروشی‌های معروفی دارد، محله‌ی پشت ارگ است که فالوده فروشی‌هایش از مشهورترین و قدیمی‌ترین جاهایی است که می‌توان مزه به یاد ماندنی فالوده را در آنها چشید.

اما فالوده تنها دسر و خوراکی نیست که به نام شیراز و استان فارس به ثبت رسیده است. می‌توان گفت موقعیت جغرافیایی و حضور اقوام مختلف در استان فارس موجب شکل‌گیری تنوع غذایی در این استان پهناور شده، تنوعی که موردپسند گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته و می‌توان تمامی سلایق گردشگران را در آن دید.

بخشی از غذاها نیز در استان فارس هستند که هر کدام ‌از آنها طعم و خوشمزگی خاص خود را دارند؛ غذاهایی که ریشه آنها به شهرستان‌های این استان بازمی‌گردد و با فرهنگ و سنت مردم این شهرستان‌ها گره خورده‌اند.

نان تابه‌ای داراب

مهارت سنتی پخت نان‌های تابه‌ای شهرستان داراب هم که شماره ثبت ملی آن در ۲۲ فروردین ماه ۱۴۰۰ ابلاغ شد حدود ۲ سال است که در فهرست آثار ناملموس کشور قرار گرفته است. در واقع مجموعه نان‌های سنتی تابه‌ای شهرستان داراب که شامل نان نونده، نان بالا تابه‌ای، نان تابه سنگی و نان پنجه کش می‌شود در سال ۹۹ مستند نگاری، تشکیل پرونده و به دفتر ثبت آثار معنوی و طبیعی کشور ارسال شد و در تاریخ ۱۷ شهریورماه ۱۳۹۹ پس از موافقت با ثبت اثر با شماره ۲۱۶۵ در فهرست آثار ناملموس کشور قرار گرفت و شماره ثبت آن در سال ۱۴۰۰ به استان فارس ابلاغ شد.

حلوا ارده زرقان

حلوا ارده زرقان نیز در فهرست آثار ناملموس ملی ثبت شده است‌؛ حلوای خوش طعمی که بنا بر اقوال تاریخی قدمت آن به زمان صفویه و افشاریه باز می‌گردد و به گونه‌ای مورد توجه قرار گرفته که در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱ مسئولان این شهرستان اقدام به برگزاری نخستین جشنواره ملی حلوا ارده در محل کاروانسرای تاریخی زکی‌خانی شهرستان کردند؛ جشنواره‌ای که در زمان برگزاری آن بوی خوش حلوا ارده در تمام کوچه پس کوچه‌های شهر زرقان به مشام می‌رسید.

رب انار ارسنجان

آش ماش و فرآوری رب انار ارسنجان هم شهرتی ملی دارد و در فهرست میراث کشور به ثبت رسیده است. رب انار ارسنجان که یکی از سوغات‌های استان فارس محسوب می‌شود به صورت تغلیظ طبیعی آب انار توسط حرارت هیزم و در ظروف مسی تهیه می‌شود و از آنجا که بوسیله محصولات باغی باغ‌های انار ارسنجان تهیه می‌شود، محصولی ارگانیک و بسیار با کیفیت و بی رقیب به شمار می‌رود.

کلم‌پلو و سالاد شیرازی

کلم‌پلو یکی از معروفترین و خوشمزه‌ترین غذاهای شیرازی است که طرفداران بسیاری دارد و خوردن آن به همراه سالاد شیرازی خالی از لطف نیست؛ سالادی که به عنوان یک سالاد ملی در ایران شناخته شده‌است و برای بیشتر غذاها در ایران، شایعترین پیش‌غذا یا خوراک محسوب می‌شود. در سال ۱۴۰۱ بود که یکی از مجلات شناخته شده جهانی سالاد شیرازی را به عنوان یک پیش‌غذای خوشمزه به مخاطبان خود معرفی کرد.

این در حالیست که مسئولان استان فارس در طول سال‌های اخیر تلاش بسیاری کردند تا کلم‌پلوی شیرازی را هم به‌عنوان یک غذای اصیل ایرانی به یک برند جهانی تبدیل کنند.

جدیت و استمرار مسئولان فارس در ثبت‌غذاهای فارس

همان گونه که گفته شد چند سالی است که ثبت غذاها به‌عنوان یک میراث معنوی مورد توجه قرار گرفته و استان فارس به عنوان یک استان گردشگرپذیر از این امر مستثنی نبوده است.

صنعت گردشگری صنعت خدمات و میهمان‌نوازی است و گردشگری غذا بر مبنای درگیر کردن حواس پنجگانه گردشگر و خاطره‌سازی شکل می‌گیرد. برای برندسازی گردشگری غذا نیاز مبرمی به توسعه و دیپلماسی خوراک و ثبت غذاهای استان فارس در فهرست آثار ناملموس کشور داریم.

روح الله روانشاد مسئول هماهنگی معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس هم معتقد است استان فارس در حوزه گردشگری غذا در سطح کشور از پتانسیل و جاذبه‌ بسیاری برخوردار است.

او در گفت‌وگو با ایرنا در این باره افزود: تنوع بیش از ۳۰۰ نوع خوراک و غذاهای سنتی و اصیل ایرانی در استان فارس یکی از مهمترین عواملی است که موجب جذب گردشگران به شیراز و استان فارس می‌شود.

روانشاد اضافه کرد: این غذاها هم جنبه درمانی دارند و هم از لحاظ آیینی و فرهنگی توانسته‌اند مورد توجه گردشگران قرار بگیرند. بسیاری از این خوراکی‌ها که به ذائقه گردشگران مختلف همخوانی دارند، در یک مکان و زمان خاص و برای انجام یک رسم و رسوم پخته یا تهیه می‌شوند.

ثبت ۲۵ غذای محلی فارس

وی به ثبت ۲۵ غذای محلی فارس در فهرست آثار ناملموس کشور اشاره کرد و گفت: تاکنون ۲۵ نوع از غذاها، دسرها و پیش غذاهای بومی محلی استان فارس تحت عنوان آثار ناملموس در سطح ملی به ثبت رسیده است. این خوراکی‌ها شامل انواع حلواها، آش‌ها، شیرینی‌ها و غذاها می‌شوند که از شهرهایی مانند لار، اقلید، ارسنجان و شیراز در فهرست آثار ناملموس کشور قرار گرفته‌اند.

روانشاد با بیان اینکه استان فارس از شهرستان‌هایی با قابلیت جهانی شدن در صنعت غذایی بهره می‌برد، افزود: می‌توان به جرأت گفت شهرستان‌هایی مانند لار و ارسنجان که از وسعت و جمعیت قابل توجهی نسبت به شهرها و کشورهای دیگر برخوردار نیستند از غذاهای ویژه‌ای بهره می‌برند که قابلیت ثبت جهانی دارند.

روانشاد عنوان کرد: فالوده شیرازی، حلوای ارده زرقان، نان تابه‌ای داراب، آش ماش و رب انار ارسنجان به ثبت ملی رسیده‌اند و شیربرنج، ماشک نرگسی، حلیم بادمجان، کوفته هلو، قنبرپلو و کلم پلو از شهرستان‌های لارستان، لامرد، ارسنجان، ایزدخواست و آباده و شیراز در دست اقدام برای ثبت ملی قرار دارند.

ضرورت حفظ هویت با ثبت ملی میراث غذایی

بدون شک فرهنگ غذا در استان فارس تنوع و گستردگی بی‌نظیری دارد و ایام نوروز می‌تواند فرصتی برای معرفی این فرهنگ به مردم جهان باشد. بنابراین ثبت ملی و جهانی غذاها و نوشیدنی‌های سنتی و محلی و فرهنگ و آیین‌های آن به عنوان میراث‌فرهنگی ناملموس و عضویت شهرستان‌های فارس در شبکه جهانی شهرهای خلاق خوراک برای توسعه و برندسازی گردشگری غذا ضروری است و بی‌توجهی به این امر موجب می‌شود که به مرور بخشی از هویت شهر شیراز و حتی استان فارس از دست برود.