عدم توجه به مسئله برندسازی شهری بیرجند

فرید فروزانفر اظهار کرد: مقوله برندسازی شهری در سال‌های اخیر و در رقابت شهرها برای عرضه خود در مقیاس ملی و بین‌المللی به باارزش ترین و گرانبهاترین دارایی شهر تبدیل شده و هدف این برنامه‌ها ایجاد یاد و خاطره‌ای از شهر در اذهان است.

وی افزود: برندینگ شهری که هنر تصویرسازی شهر در اذهان است باعث می‌شود شهر در درازمدت برای خود ارزش‌آفرینی کند و این برنامه باعث رشد اقتصادی شهر، افزایش سرانه درآمد شهروندان و افزایش تمایل به سرمایه گذاری در آن شهر شود.

فروزانفر ادامه داد: به عنوان مثال ما شهر اصفهان را با جاذبه‌های تاریخی و معماری آن می‌شناسیم و شهر مشهد را به عنوان یک شهر مذهبی به خاطر داریم. یزد را شهر بادگیرها رشت را شهر باران می‌دانیم. برندینگ یا یادسازی محلی واژه‌ای است که به معنی شناسایی و برنامه‌ریزی جهت معرفی قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه فرد شهر است.

این دکترای معماری مفهوم برند و برندینگ شهری را اینگونه تعریف می‌کند که استفاده از واژه “برند” از روم و یونان باستان شروع شده و در آن زمان از برندینگ به عنوان ابزاری برای تمایز بخشیدن محصولات استفاده می‌شده است.

وی بیان کرد: کلمه برند به معنی سوزاندن و داغ کردن بوده و منظور نشانی است که دامداران و ملاکین آن سرزمین با داغ کردن و سوزاندن دارایی خود را از دیگران متمایز می‌ساختند؛ درواقع برند عامل تشخص و تمایز یک شیء از اشیای مشابه است.

فروزانفر افزود: یکی از اصلی‌ترین تلاش‌های مجموعه‌های اقتصادی تبدیل آن مجموعه به یک برند بوسیله برنامه‌های درازمدت افزایش کیفیت محصول، تبلیغات و سایر روش‌های مشتری‌مداری است؛ ساختن برند باعث می‌شود تولیدات آن مجموعه بیشتر و بهتر مشتری پیدا کند و این عمل به بازدهی اقتصادی بالاتر مجموعه کمک می کند.

وی تصریح کرد: همانگونه که شرکت‌ها و موسسات تجاری سعی در برندسازی محصولات خود دارند شهرها نیزدر رقابت با یکدیگر جهت ارتقاء سطح اقتصادی خود، افزایش جذب سرمایه گذار و گردشگر نیاز به تدوین برنامه‌های برندینگ شهری هستند.

این دکترای معماری بیان کرد: منظور از برندینگ شهری ایجاد یا احیای هویتی منحصر به فرد برای شهر می‌باشد که بتواند هویت آن شهر را از شهرهای مشابه مجزا ساخته و زمینه برای توسعه بیشتر آن شهر فراهم شود، در برندسازی شهری سعی ما بر این است که تصویری ویژه از آن شهر در ذهن مخاطب ایجاد کنیم.

فروزانفر تصریح کرد: در برندینگ شهری باید روی موارد خاص آن شهر که آن را از سایر شهرها متمایز می‌سازد سرمایه‌گذاری کنیم؛ مباحثی مانند ویژگی‌های اقلیمی، جغرافیایی، صنایع، مباحث فرهنگی، آداب و رسوم، نوآوری و خلاقیت‌های ویژه، معماری، شهرسازی و یا هنری می‌توانند وجوهی از این ویژگی‌ها باشند.

وی اقزود: بسیاری از شهرها با برنامه‌ریزی و سرمایه گذاری از ویژگی‌های طبیعی خود برای جذب توریست استفاده کردند ویژگی‌هایی که شاید در نگاه اول بی‌ارزش و کم‌اهمیت به نظر برسند، اما در نتیجه برنامه‌ریزی و تبلیغات به یک پتانسیل ویژه تبدیل شده‌اند؛ به عنوان مثال کویر امارات که با طراحی برنامه‌هایی نظیر شترسواری، سافاری، برنامه‌های تفریحی، بازدید از چادرهای محلی و تجربه شب کویر زمینه‌ای را برای حضور گردشگر و ارتقاء سطح اقتصادی آن کشور ایجاد کرده‌اند.

این استاد دانشگاه در خصوص چگونگی انجام پروسه برندینگ شهری در شهرهای ایران و خصوصا بیرجند افزود: همانطور که قبلاً گفتم در برندسازی گام اول شناسایی ویژگی‌های منحصربه‌فرد شهر است؛ در این گام باید با کمک تمامی صاحبنظران دانشگاهی، فرهنگی و مسئولین شهر در کاری مدون و برنامه‌ریزی شده نسبت به شناسایی تمامی پتانسیل‌های شهر اعم از پتانسیل‌های طبیعی، جغرافیائی، فرهنگی، هنری و صنعتی اقدام نمائیم و وجوه خاص و منحصر به فرد آن شهررا شناسایی کنیم و در گام دوم نسبت به تقویت و معرفی آن‌ها و چگونگی انجام این معرفی، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری و سرمایه گذاری شود.

وی تصریح کرد: به عنوان مثال در شهر بیرجند بخشی از قابلیت‌های ویژه و منحصر به فرد شهر به جغرافیای شهر، کویر و ویژگی‌های خاص اقلیمی شهر مربوط است؛ ویژگی دیگر در حوزه کشاورزی شامل محصولات خاص و استراتژیک این منطقه می‌باشد که متاسفانه در سطح کشور و جهان به خوبی معرفی نشده‌اند.

محصولاتی که در المان شهری دیده نمی‌شوند

این استاد دانشگاه ادامه داد: محصولاتی نظیر زرشک که بیش از ۹۵ درصد تولید جهانی آن در این استان انجام می‌شود و همچمین زعفران، عناب و توت از جمله این محصولات هستند که می‌توان با همکاری شرکت‌های گردشگری برنامه‌هائی نظیر جشنواره‌ها و تورهای گردشگری خاص برای آئین برداشت این محصولات، طراحی کرد.

فروزانفر تصریح کرد: نحوه برداشت زرشک و زعفران و پاک کردن گل زعفران برای بسیاری از افراد جذاب و خاطره‌انگیز است؛ همانگونه که مراسم گلاب‌گیران کاشان سالیانه با حضور گردشگران زیادی انجام می‌پذیرد برداشت زرشک و زعفران نیز می‌تواند در سایه تبلیغات علاوه بر معرفی شهر بیرجند به ارتقاء سطح اقتصادی  شهر کمک کند.

وی ادامه داد: جاذبه‌های میراث فرهنگی خاص معماری و شهرسازی نظیر بافت تاریخی شهر بیرجند، قلعه فورگ و روستای ماخونیک همگی ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی دارند که می‌تواند بخشی دیگر از پکیج ویژگی‌های خاص منطقه باشد.

فروزانفر تصریح کرد: از منظر شهرسازی و معماری، شهر بیرجند باید با استفاده از اصول معماری بومی، بازتعریف و معرفی مجدد مشاهیر و مفاخر موتیف‌ها، نشانه‌ها و ویژگی‌های خاص این منطقه باز طراحی و بازسازی شود؛ المان‌های شهری و مبلمان شهری باید مبتنی بر ویژگی‌های بومی منطقه طراحی ساخته و شهر با این هویت بومی محلی بازسازی شود و در یک کلام کل منظر شهری باید خاص همین شهر طراحی شود.

وی افزود: آداب و رسوم محلی، لباس‌ها عروسک‌ها، افسانه‌های محلی، اساطیر بومی، غذاها و شیرینی‌های خاص این منطقه، موسیقی و مراسم خاص آیینی و ملی مذهبی این منطقه همه و همه قابلیت‌های ویژه و فراموش شده این منطقه هستند که در برنامه‌های برندینگ باید شناسایی بازطراحی و ارائه مجدد شوند.

این عضو شورای اسلامی شهر بیرجند در خصوص چگونگی پیاده‌سازی و اجرای برنامه‌های برندینگ شهری بیرجند می‌گوید: برای انجام برنامه برندینگ شهری ابتدا باید این موضوع که بر اساس صحبت‌هایی که انجام شد مهم‌ترین اولویت شهرهای جدید است، توسط تمامی مقامات شهری به عنوان یک اولویت و مورد قبول قرار گیرد و از منافع عمومی در این راستا ایجاد شود همکاری ادارات مختلف نظیر شورای شهر شهرداری میراث فرهنگی و گردشگری هنرمندان معماران و شهرسازان فرمانداری و تمامی شهروندان به اهمیت موضوع و جزئیات برنامه آگاه شده و همراهی کنند با محوریت یکی از ارگان‌ها نسل شورای شهر یا استانداری کمیته ویژه برندسازی شهری تشکیل با جمع آوری نظرات صاحب نظران برنامه تعیین و بر اساس این برنامه که به امضا و تایید ادارات ذیربط رسیده باشد عملیات اجرایی پروژه بزرگ برندسازی شهری شروع و اجرایی شود و در طول دوره، اجرای صحیح برنامه مورد بررسی و پایش قرار گرفته و انحراف احتمالی از مسیر شناسایی و اصلاح شود.

فروزانفر در خصوص نقش رسانه‌ها و مردم برنامه برندسازی شهر بیرجند افزود: یکی از موضوعاتی که در این برنامه بسیار مهم و موثر است، نقش رسانه‌ها و فضای مجازی است؛ رسانه‌های بومی باید به تولید محتوای فراوان در این حوزه و معرفی جذاب ویژگی‌های شهر بپردازند.

وی با بیان اینکه برندسازی شهر بیرجند پروژه‌ای برای ارتقای اقتصادی و فرهنگی بیرجند است، ادامه داد: ساخت برنامه‌ها، کلیپ‌ها، مقالات و فیلم‌های ویژه با رویکرد معرفی شهر بیرجند می‌بایست صورت پذیرد. مجموعه‌های گردشگری، خانه‌های بوم‌گردی، هتل‌ها و فعالان حوزه گردشگری و توریسم با طراحی و برنامه ریزی تورهای گردشگری زمینه را برای حضور گردشگران در شهر بیرجند فراهم سازند. به موازات این برنامه‌ها، ارتقاء سطح سیستم حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و هوایی شهر بیرجند جهت سهولت دسترسی به شهر می‌بایست دردستور کار قرار گیرد.

طنز تلخ اسم یک شهر

فروزانفر تصریح کرد: جذب مسافرین عبوری که در مسیر زاهدان به مشهد از شهر بیرجند عبور می‌کنند از سایر برنامه‌هاست؛ آموزش رانندگان سیستم حمل و نقل جاده‌ای و سیستم حمل و نقل عمومی درون شهری و آموزش شهروندان در راستای همراهی با این برنامه و نقش آن در ارتقاء سطح اقتصادی فرهنگی و جایگاه شهر بیرجند در سطح کشور می‌تواند همه شهروندان و علاقه‌مندان به شهر بیرجند را به سفیرانی جهت همراهی در این مسیر معرفی شهر بیرجند به جهانیان و گام برداشتن در جهت موفقیت این برنامه تشویق کند.

وی با بیان اینکه اجرای برندسازی بیرجند با همکاری مردم و مسئولین اژ ضروریات شهر بیرجند است، افزود: شناسایی مفاخر و مشاهیر شهر بیرجند و معرفی آنها در فضاهای شهری استفاده از نام‌های بومی و محلی برای نامگذاری فضاهای شهری خیابان‌ها پارک‌ها و اماکن عمومی ساخت المان‌های ویژه مفاخر و مشاهیر شهر بیرجند، تعیین روزی به عنوان روز بیرجند که در این روز مراسم و جشن‌های ویژه تدارک دیده شده و در این جشن‌ها مهمانان و گردشگران در شهر حضور یافته و از موسیقی محلی، لباس و رقص محلی، غذاها وشیرینی محلی، برنامه های بازدیدهای ویژه از اماکن شاخص شهر بیرجند استفاده کنند و این مراسم بازتاب رسانه‌های داخلی و کشوری داشته باشد.

فروزانفر با بیان اینکه میزبانی رخدادهای مهم کشوری و مسابقات و جشنواره‌های ورزشی، هنری و علمی می‌تواند به این مهم کمک کند، تصریح کرد: متاسفانه شهر بیرجند علی‌رغم پتانسیل‌های ویژه و خاص در سطح کشور شناخته شده نیست و مقصر این امر همه ما شهروندان و مسئولین شهر بیرجند هستیم؛ اینکه هنوز شهر بیرجند را با بجنورد و بروجن و بروجرد اشتباه می گیرند طنزی تلخ در تاریخ این شهر است که امید است با همکاری، همراهی و بسیج عمومی همه شهروندان ضمن معرفی شهر به همگان، بتوانیم بیرجند را به جایگاهی که لیاقت آن را دارد در سطح جهان و کشور برسانیم.

منبع: ایسنا