برداشت مستقیم؛ مفهومی که دقیق نیست!

در دنیای امروز، مدیریت پرداخت‌های دوره‌ای به یکی از دغدغه‌های افراد تبدیل شده است. از قبوض خدماتی گرفته تا اقساط وام و اشتراک شبکه نمایش خانگی، پرداخت‌های تکراری که نیازمند صرف زمان‌اند و البته همیشه گوشه ذهن‌‌مان درگیر است که مبادا پرداختی ضروری را فراموش کنیم. اما چگونه می‌توان این فرآیند را ساده‌تر و یا حتی خودکار کرد؟ اینجاست که راهکار پرداختی به نام «برداشت مستقیم» یا همان Direct Debit وارد بازی می‌شود.

برداشت مستقیم (دایرکت دبیت) چیست؟

برداشت مستقیم که ترجمه فارسی و کلمه‌به‌کلمه Direct Debit است، یک روش پرداخت آنلاین بوده که از حدود ۶۵ سال پیش در بریتانیا توسط آلستر هانتون معرفی شده و به‌تدریج در دیگر کشورهای جهان نیز توسعه پیدا کرده است. دایرکت دبیت به افراد این امکان را می‌دهد که با مجوز آنلاینی که به یک کسب‌وکار می‌دهند، مبالغ مشخصی از حساب آن‌ها به‌صورت خودکار و دوره‌ای برداشت شود. این پرداخت‌ها معمولاً برای خدماتی مانند تراکنش‌های خرد روزانه مانند کرایه تاکسی اینترنتی یا هزینه‌های تکرارشونده و دوره‌ای مثل قبوض خدماتی و موبایل، اقساط وام‌ها، حق اشتراک‌های شبکه نمایش خانگی و سایر موارد مشابه در نظر گرفته می‌شود.

برای فعال‌سازی برداشت مستقیم، مشتری پس از امضای قراردادی آنلاین با یک کسب‌وکار، این مجوز را صادر می‌کند که واریز وجوه مورد نظر را از حساب بانکی وی به‌صورت آنی یا به شکل زمان‌بندی‌شده و خودکار انجام دهد. منظور از زمان‌بندی‌شده، تراکنش‌های دوره‌ای (ماهانه، سالانه) یا بر اساس شرایط خاص (مانند رسیدن شارژ کیف پول به حداقل مورد انتظار کاربر) است.

برداشت مستقیم (دایرکت دبیت) در ایران

دایرکت دبیت در ایران پیشینه زیادی ندارد و توسط «پیمان» به‌عنوان نخستین و بزرگ‌ترین ارائه‌کننده این راهکار در بیش از ۱۰۰ کسب‌وکار آنلاین و اپلیکیشن‌ معتبر از جمله اسنپ، آپ، کافه‌بازار، فیلیمو، ازکی و… پیاده‌سازی شده و در حال حاضر، تعداد کاربران فعالی که از آن استفاده می‌کنند، از ۱،۴۰۰،۰۰۰ عبور کرده است.

پیش‌تر، مفاهیم مختلفی از جمله برداشت مستقیم، سرویس برداشت خودکار و… برای مفهوم فارسی این راهکار بانکی استفاده می‌شده اما با گذر زمان مشخص شد که این اصطلاح نمی‌تواند معادل دقیقی برای Direct Debit در ایران باشد و عنوان «برداشت مستقیم پیمان» به‌درستی خدمات این شرکت را منعکس نمی‌کند.

دلیل این تغییر، ماهیت غیرمتمرکز این راهکار است. پیمان به‌عنوان یک بستر واسط میان بانک، کسب‌وکار و کاربر نهایی عمل می‌کند و هیچ انتقال وجهی را بدون مجوز و دستور صریح کاربر انجام نمی‌دهد. حتی اگر امکان برداشت خودکار وجه برای بازپرداخت اقساط وام، پرداخت قبوض و… فعال شده باشد، این خود کاربر بوده که درخواست خودکارسازی پرداخت بخشی از هزینه‌های خود را از ابتدا داده است. علاوه بر این، فرایند انعقاد قرارداد آنلاین با کسب‌وکارها، آزادی عمل بیشتری به کاربر می‌دهد و پرداخت‌ها تنها با دستور مستقیم او انجام می‌شوند. ازاین‌رو، برای پوشش بهتر مفهوم این سرویس، عنوان «پرداخت مستقیم» جایگزین «برداشت مستقیم» شد.

از سوی دیگر، واژه «برداشت» ممکن است برای کاربران بار منفی داشته باشد و این تصور را ایجاد کند که شخص یا سازمانی خارج از محدوده کنترل آن‌ها به حساب بانکی‌شان دسترسی دارد. درحالی‌که در واقعیت، کاربر به‌صورت آگاهانه و فعال، پرداخت‌های خود را مدیریت می‌کند. استفاده از عنوان «پرداخت مستقیم» هم این راهکار را در کنار سایر روش‌های پرداخت آنلاین قرار می‌دهد و هم حس مالکیت و کنترل بیشتری را برای کاربران فراهم کرده و تجربه کاربری مثبتی ایجاد می‌کند.

برداشت مستقیم یا پرداخت مستقیم؟

در صنعت فین‌تک ایران، همواره شاهد آن هستیم که برخی از مفاهیم و اصطلاحات به‌جای ترجمه دقیق، به‌گونه‌ای با محیط مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال:

• واژه ATM که مخفف Automated Teller Machine است، در ایران به‌جای ترجمه تحت‌اللفظی آن که «ماشین سخنگوی خودکار» است، به «عابربانک» یا «خودپرداز» شناخته می‌شود.
• واژه POS که مخفف Point of Sale و با ترجمه «نقطه فروش» است، در ایران «دستگاه کارت‌خوان» نامیده می‌شود.
• واژه USSD که مخفف Unstructured Supplementary Service Data و با ترجمه «داده های سرویس تکمیلی بدون ساختار»، در ایران به «پرداخت با کد دستوری» یا «پرداخت موبایلی» جا افتاده است.

این روند به‌ویژه در کشورهایی که صنعت فین‌تک در حال رشد است، معمولاً برای تسهیل فهم و استفاده از خدمات مالی دیجیتال به‌کار گرفته می‌شود. به همین دلیل، انتخاب واژه «پرداخت مستقیم» به‌جای «برداشت مستقیم» در ایران نه‌تنها دقیق‌تر است بلکه به بهبود تجربه کاربری کمک شایانی می‌کند.

برداشت مستقیم به چه روش‌هایی، در کسب‌وکارها پیاده‌سازی می‌شود؟

این راهکار پرداخت، می‌تواند به ۳ روش پرداخت آنی (Instant Payment)، پرداخت دوره‌ای (Subscription Payment) و شارژ خودکار (Subscription Payment) در کسب‌وکارها پیاده‌سازی شود و انواع تراکنش‌های خرد و پرتکرار تا تراکنش‌های دوره‌ای و پرداخت‌های آستانه‌ای را پوشش دهد.

پرداخت آنی (Instant Payment)

۱) راهکار پرداخت آنی پیمان (Instant Payment)، برای آن دسته از کسب‌وکارهای آنلاینی است که با تراکنش‌های خرد و پرتکرار روزانه سروکار دارند و تجربه‌ آسان و سریع از پرداخت، عامل تعیین‌کننده‌ای در رضایت کاربران‌شان است.
در حال حاضر، در سوپراپلیکیشن آپ (آسان‌ پرداخت)، تاکسی‌ اینترنتی اسنپ، کیف پول اوانو و… راهکار پرداخت آنی پیمان فعال است.

پرداخت دوره‌ای (Subscription Payment)

۲) راهکار پرداخت دوره‌ای پیمان (Subscription Payment) مناسب کسب‌وکارهای آنلاینی است که مدل ارائه خدمات آن‌ها به کاربر، به شکل دریافت حق اشتراک ماهانه و سالانه یا به بیان دقیق‌تر پرداخت‌ دوره‌ای و تکرارشونده دارند؛ مانند سامانه‌های پرداخت قبوض و موبایل، پلتفرم‌های پخش آنلاین فیلم و سریال نماوا و فیلیمو، پلتفرم خرید اقساطی کالا و بیمه ازکی‌وام، پرداخت به خیریه‌ مانند مهر مستمر محک و…
در این راهکار، کاربر طی پیمانی که عموماً شش‌ماهه یا یک‌ساله است با کسب‌وکار مورد نظر خود توافق می‌کند که ماهانه مبلغ مشخصی را برای تمدید حساب کاربری و یا پرداخت اقساط از حساب بانکی‌اش به‌طور خودکار برداشت کند.
با فعال‌سازی راهکار پرداخت دوره‌ای پیمان، از یک سو، احتمال فراموشی پرداخت تقریبا از بین می‌رود و به رتبه اعتباری کاربر در شبکه بانکی آسیبی وارد نمی‌شود و از سوی دیگر، برای کسب‌وکارها نیز به دلیل امکان پیش‌‌بینی درآمد و جریان نقدینگی در بلندمدت، عاملی برای رشد و بهبود مسیر آن‌هاست.

شارژ خودکار (Threshold Payment)

۳) راهکار شارژ خودکار پیمان در کسب‌وکارهای آنلاینی امکان پیاده‌سازی دارد که مدل ارائه خدمات آن‌ها به کاربران به گونه‌ای است که در صورت رسیدن حساب کاربر به حداقل موجودی توافق‌شده با اپلیکیشن طرف قرارداد، آن را به‌صورت خودکار شارژ کند. برای مثال شارژ خودکار کیف پول‌های دیجیتال، شارژ خودکار حساب اینترنتی در صورت رسیدن به حداقل حجم ترافیک و…

در حال حاضر راهکار شارژ خودکار پیمان در اپلیکیشن آپ (آسان‌ پرداخت)، بلوبانک، کیف پول جیب‌جت ایرانسل و… پیاده‌سازی شده است.

برداشت خودکار (دایرکت دبیت) چیست؟

برداشت خودکار به‌طور کلی به سرویس دایرکت دبیت (Direct Debit) اشاره دارد و در واقع همان راهکار پرداخت دوره‌ای یا شارژ خودکار پیمان است. به این معنا که در هزینه‌های تکرارشونده یا شرطی، کاربر می‌تواند به کسب‌وکار آنلاین مورد نظر خود مجوزی را بدهد که در زمان یا شرایط تعیین‌شده، وجه مورد نظر را خودکار از حساب بانکی‌اش برداشت کند. اما از آنجایی که کاربر، مسئول احراز هویت و صدور مجوز به کسب‌وکار مورد نظر خود است و هیچ نقل و انتقالی بدون اجازه ایشان انجام نمی‌شود، برداشت خودکار نمی‌تواند گزاره درستی برای این فرایند باشد و استفاده از واژه «پرداخت» انتخاب بهینه‌تری بوده و تجربه مثبت کاربری را نیز بهبود می‌دهد.

مهم است بدانید، هنگام فعال‌سازی این راهکار، شما به‌عنوان کاربر از قبل، سقف مبلغی و تعدادی آن را در زمان دلخواه خود تعیین کرده‌اید و پرداخت مستقیم پیمان بر مبنای همین اطلاعات رمزگذاری‌شده، درخواست پرداخت را بر بستر تکنولوژی‌های امن و پیشرفته به بانک کاربر، ارسال و بانک، وجه را به کسب‌وکار مورد نظر واریز می‌کند. هم‌چنین، لازم است بدانید، در هر کجا و در هر زمان که بخواهید، می‌توانید قرارداد آنلاین (پیمان) خود را لغو کنید.

نتیجه‌گیری

فناوری دایرکت دبیت در ایران به دلیل این‌که سابقه زیادی ندارد با اسامی متفاوتی شناخته می‌شود و با مرور زمان و افزایش آگاهی از این راهکار پرداخت، برداشت مستقیم و برداشت خودکار جای خود را به «پرداخت مستقیم» خواهد داد. چرا که «پرداخت مستقیم»، دقیق‌ترین توضیح دقیق برای راهکار بانکی دایرکت دبیت (Direct Debit) در ایران است و برداشت مستقیم یا خودکار نمی‌تواند نشان‌دهنده فاعلیت آگاهانه کاربر در صدور مجوز برای درخواست پرداخت آنلاین هزینه‌ها به حساب کسب‌وکارها باشد.

این مطلب، خبر آگهی است و پایگاه خبری توسعه برند درباره محتوای آن نظری ندارد.