مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله و آتش سوزی
پایگاه خبری توسعه برند، مقابله با مخاطرات، امروزه به یک معضل بزرگ برای مهندسان عمران و ساختمان سازی تبدیل شده است. تغییرات بسیاری که انسان‌ها در اکوسیسنم زمین انجام داده‌اند، موجب قدرت گرفتن این مخاطرات شده‌اند. همانطور که می‌دانید در صورت وقوع زلزله نسبتا قوی در کلان شهری مثل تهران، موجب تخریب بیش از نیمی از ساختمان‌های شهر می‌شود.
به همین منظور مقابله با زلزله و مقاوم سازی ساختمان در مقابله با زلزله به امری مهم در بین مهندسان تبدیل شده است. در این مقاله به بررسی یکی از نوین‌ترین روش‌های مقابله به زلزله می‌پردازیم.
مقاوم سازی ساختمان در مقابل زلزله به کمک بهسازی لرزه ای
در ابتدا به معرفی بهسازی لرزه ای پرداخته و سپس شما را با راهبردهای بهسازی آشنا می‌کنیم.
ﺑﺮاﺳﺎس مطالعات و ارزﻳﺎبیﻫﺎیی ﻛﻪ به منظور کنترل یا بهسازی ﺑﺮ روى ﺳﺎزه اﻧﺠام میﺷﻮد؛ کاستیﻫﺎ و ﺿﻌﻒﻫﺎی سازه مشخص میﮔﺮدد. جهت اﺻﻼح اﻳﻦ ﺿﻌﻒﻫـﺎ و اﻧﺠﺎم ﺑﻬﺴﺎزى، اﺳـﺘﻔﺎده از روشﻫﺎى ﻣﻨﺎﺳﺐ و اصولی ﺿﺮورى اﺳﺖ. ﺑﺮاى ﺗﻌﻴﻴﻦ روشﻫﺎى ﺑﻬـﺴﺎزى در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺑﻴﺸﺘﺮ اوﻗﺎت ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎیی وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻤﺪه‌اى ﺑﺮ روشﻫﺎى اﻧﺘﺨﺎبی ﺑﺮاى بهسازی لرزه‌ای میﮔﺬارﻧﺪ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ را میﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪى ﻧﻤﻮد:
- اﻫﺪاف ﻋﻤﻠﻜﺮدى ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن
- ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎى اﺟﺮایی
- ﻣﺤﺪودﻳﺖ زﻣﺎنی در اﻣﺮ ﺑﻬﺴﺎزى
- ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎى ﻣﻌﻤﺎرى (ﭘﻼن و ﻧﻤﺎ)
- ﺿﺮورت ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺣﻴﻦ ﺑﻬﺴﺎزى
- ﭘﺮﻫﻴﺰ از رﻳﺴﻚ در زﻣﺎن ﺑﻬﺴﺎزى
- ﻟﺰوم ﺣﻔﻆ آﺛﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎنی
ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم بهسازی لرزه‌ای ﺿﺮورى اﺳﺖ در اﺑﺘﺪا راﻫﺒﺮد ﺑﻬﺴﺎزى ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز ﺳﺎزه اﻧﺘﺨﺎب و ﺳﭙﺲ راﻫﻜﺎرﻫﺎى ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ راﻫﺒﺮدﻫﺎى اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺮرسی و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻮﻧﺪ.
بهسازی لرزه ای چیست؟
راﻫﺒﺮد ﺑﻬﺴﺎزى یا بهسازی لرزه ای، روش ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮاى ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎزهاى در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ و ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﺗﺎ دﺳﺘﻴﺎبی ﺑﻪ ﺗﺮازى ﻣﻌـﻴﻦ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل از ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﻧﻴﺎز ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن می ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻃﻮر کلی راﻫﺒﺮدﻫﺎى ﺑﻬﺴﺎزى شامل دو دسته میﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻛﻪ میﺗﻮان از آنها ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺠﺰا و ﻳﺎ ﻫﻤﺰﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.
- راﻫﺒﺮدﻫﺎى ﻓنی: ﺷﺎﻣﻞ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎزه، اﺻﻼح ﻣﻮضعی اﺟﺰاء ﺳﺎزه، اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺨتی ﺳﺎزه، ﺣﺬف ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺎﻣﻨﻈمی در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺎز ﺳﺎزه یا اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﺘﻬﻼک اﻧﺮژى زﻟﺰﻟﻪ و …
- راﻫﺒﺮدﻫﺎى ﻣﺪﻳﺮﻳتی: ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮﻛﺎرﺑﺮى ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن، ﺑﻬـﺴﺎزى ﺗﺪرﻳجی، ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﺪﻳﺪ و… .
ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎب راﻫﺒﺮد بهسازی لرزه ای ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﺳﺘﻴﺎبی ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، راﻫﻜﺎر ﺑﻬﺴﺎزى ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد. راﻫﻜﺎر ﺑﻬﺴﺎزى روش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاى دﺳﺘﻴﺎبی ﺑﻪ راﻫﺒﺮد ﺑﻬﺴﺎزى اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه میﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل در ﺻﻮرتی ﻛﻪ راﻫﺒﺮد ﺑﻬﺴﺎزى ﺑﺮاى طبقه ﻧﺮم در اوﻟﻴﻦ ﺗﺮاز ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنی، اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺳﺨتی ﺳﺎزه ﺑﺎﺷﺪ، راﻫﻜﺎرﻫﺎیی از ﻗﺒﻴﻞ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن دﻳﻮارﻫﺎى ﺣﺎﺋﻞ، اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن دﻳﻮار ﺑﺮشی، اﻳﺠﺎد ﺳﺘﻮنﻫﺎى ﺟﺪﻳﺪ، اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﺑﺎدﺑﻨﺪ و … میﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاى دﺳﺘﻴﺎبی ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ.
مقاوم سازی ساختمان در برابر با آتش سوزی به کمک آتش بند
آتش سوزی از دیگر مخاطرات طبیعی است که سلامت ساختمان‌ها را تهدید می‌کند. متاسفانه در سالیان اخیر، شاهد موارد بسیاری از آتش سوزی در شهرهای مختلف کشور بودیم که ضررهای حانی و مالی بسیاری وارد کرد. در کشور ما آتش سوزی بیشتر بخاطر اشتباه‌های انسانی و رعایت نکردن نکات ایمنی رخ می‌دهد.
خوشبختانه تکنولوژی بار دیگر به کمک ما آمده است. امروزه با کمک روش‌های نوین در مقاوم سازی ساختمان در مقابل مخاطرات طبیعی، می‌توان از ایجاد آتش سوزی در ساختمان‌ها جلوگیری کرد و یا حداقل آن را به یک طبقه محدود کرد.
آتش بند چیست؟
آتش بند یا سیستم مهار آتش (FIRE STOP) یک سیستم حفاظت در برابر آتش است که از اجزای مختلفی ساخته شده است. این سیستم برای آب بندی دهانه‌ها و اتصالات در کف و دیوارهای ساختمان با درجه مقاومت بالا در برابر آتش استفاده می‌شود. استفاده از این روش همیشگی، برای حفاظت یکپارچه و غیرفعال ساختمان در برابر آتش، موثرترین روش برای به حداقل رساندن تلفات جانی و مالی می‌باشد.
مزایای استفاده از آتش بند
استفاده از سیستم مهار آتش یا همان آتش بند مزایا مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره کرده‌ایم:
- گسترش آتش را با مهار کردن آن در یک منطقه و محفظه محدود می‌کند.
- گسترش دود و گازهای سمی را کم می‌کند و فرصت فرار ایمن را برای اعضای ساختمان فراهم می‌کند.
- از مسیرهای فرار و سازه‌های ساختمان محافظت می‌کند.
- از دارایی‌های مالکان ساختمان محافظت می‌کند.
- هزینه‌های بازسازی دوباره‌ی ساختمان بعد از آتش سوزی را کم می‌کند.
نحوه اجرای آتش بند در ساختمان
در طراحی خانه‌های مسکونی مدرن، از این مورد در دیوارها و کف‌ها برای جلوگیری از آتش سوزی استفاده می‌شود. در این طراحی از صفحات پیوسته ۲*۴ یا ۲*۶ در کف ساختمان‌ها به کار می‌رود. همچنین درزها و شکاف‌های موجود در ساختمان با روش‌هایی که گفته شد پر خواهند شد و مهار آتش به آسانی صورت می‌گیرد. عمده‌ترین مدل آتش بند در ساختمان
- نمای ساختمان: تمام فاصله‌های بین نمای ساختمان و سقف به طور کامل باید پر شود، به طوری که از انتقال آتش به طبقه های بالا جلوگیری کند.
- درز انقطاع: تمام درزها و شکاف‌های موجود در ساختمان باید با استفاده از روش‌های استاندارد پر شود.
دیوار آتش بند چیست؟
این دیوار یک سد مقاوم در برابر آتش است که برای پیشگیری از افزایش آتش سوزی به کار می‌رود. از این دیوارها در ساختمان‌ها، هواپیماها و وسایل نقلیه استفاده می‌شود. از این مورد می‌توان برای جداسازی ترانسفورماتورهای با ارزش بالا در پست برق، وقتی که آتش سوزی رخ می‌دهد استفاده کرد. دیوارهای آتش بند به گونه‌ای ساخته شده‌اند، که هر کدام درجه مقاومت مختص به خود دارند و توسط کدهایی که روی آنها نوشته شده مشخص می‌شوند. این نوع دیوارها یک سیستم حفاظت آتش غیر فعال می‌باشد.
بالش آتش بند چیست؟
این نوع بالش‌ها با پر کردن منافذ، درز و شکاف‌های موجود در ساختمان برای جلوگیری از عبور آتش و گسترش آن به صورت عالی عمل می‌کند. این بالش علاوه بر جلوگیری از آتش مانع انتقال دود و انواع گازهای سمی به سایر طبقات ساختمان می‌شود. این نوع بالش‌ها هنگام گرما منبسط می‌شوند و یک مهار کننده آتش را در ساختمان ایجاد می‌کند.