هر آنچه باید در مورد گیاهان سمی بدانید

برخی از گیاهان برای محافظت از خود در برابر تهدیدات احتمالی به روش خاصی تکامل یافته اند. این گیاهان، گیاهخواران را دشمن شماره یک خود می دانند، بنابراین در طول تاریخ به تدریج تغییر می کنند و شروع به تولید مواد سمی می کنند. این مواد سمی که می توانند باعث خارش، استفراغ، اسهال و حتی مرگ شوند، نقش مهمی در طبیعت دارند.

بعداً عمیق تر به آنها نگاه خواهیم کرد.

چرا گیاهان سم دارند؟

اولین سوالی که احتمالا در مورد گیاهان سمی مطرح می شود این است که چرا گیاهان سم تولید می کنند؟ گیاهان موجودات خوبی هستند که منبع اصلی غذای حیوانات هستند، پس چرا آنها می خواهند به حیوانات آسیب برسانند؟ دلایلی برای این وجود دارد، اجازه دهید آنها را مورد بحث قرار دهیم.

دلیل اصلی تولید مواد سمی توسط گیاهان، دفاع در برابر گیاهخواران است. گیاهخواران برای زنده ماندن از گیاهان می خورند. فرض کنید برخی از گیاهخواران شروع به خوردن یک گیاه کامل کنند، ممکن است تمام گیاه را بخورند. در نتیجه گیاه کاملاً از بین می رود. به همین دلیل، برخی از گیاهان تکامل یافته اند تا مقادیر مختلفی از سموم را برای محافظت از خود تولید کنند. این مانع از خوردن بیش از حد گیاهخواران می شود.

برخی از گیاهان برای محافظت از خود در برابر گیاهخواران سموم پایدار تولید می کنند. به عنوان مثال، برگ درختان میخک برای بسیاری از گیاهخواران سمی است، اگرچه برخی از گیاهخواران هنوز هم می توانند این برگ های سمی را هضم کنند، مانند تنبل ها. این الگوی سمی به این معنی است که تنها تعداد محدودی از گونه‌های جانوری می‌توانند این برگ‌ها را بخورند، و به صدپا کمک می‌کند تا زنده بماند و در عین حال غذا برای تعداد انگشت شماری از گیاه‌خواران فراهم کند.

استفاده از گیاهان سمی

در حالی که سموم گیاهی برای حیوانات و انسان مضر هستند، دانشمندان از آنها برای ساخت دارو و مصارف دیگر استفاده می کنند.

مصارف دارویی: از زمان های قدیم گیاهی به نام «بلادونا» به دلیل خاصیت ضد درد برای رفع گرفتگی عضلات استفاده می شده است. گیاه دیگری به نام «دیجیتالیس» اولین داروی ایست قلبی بود که به تقویت ریتم قلب کمک کرد.

کاربردهای آرایشی: روغن کرچک به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی در صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوانی دارد. این روغن که از دانه های کرچک بسیار سمی استخراج می شود، ابتدا برای مصارف آرایشی سم زدایی می شود.

شکار: مردم از سم گیاه چشم آهو (نوعی گیاه شبیه شاه بلوط اسبی) برای شکار ماهی استفاده کرده اند.

سمی ترین گیاهان روی زمین

تاج الملوک ناپل

Aconitum Napellus یکی از سمی ترین گیاهانی است که عمدتاً در مناطق کوهستانی آسیا و اروپا یافت می شود. این گیاه زیبا با برگ های آبی و بنفش حاوی مواد آلکالوئیدی فراوانی است که یکی از آنها آکونیتین نام دارد. خوردن این ماده می تواند کشنده باشد. به طور کلی مقدار کمی از این گیاه در موارد نادری می تواند باعث بی حسی، استفراغ و مرگ شود.

دانه کرچک

گیاهان کرچک سریعترین درختچه هایی هستند که بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری زمین یافت می شوند. این گیاهان به دلیل روغن استخراج شده از دانه هایشان از نظر اقتصادی اهمیت دارند. گیاه ریسین به خودی خود سمی نیست و برای گیاهخواران بی خطر است. اما در دانه های آن ماده ای سمی به نام ریسین وجود دارد که خوردن آن باعث استفراغ، اسهال خونی، ضربان قلب سریع، فشار خون پایین و در مواردی مرگ می شود. ماده سمی ریسین در طول فرآیند استخراج روغن حذف می شود تا روغن ایمن تر شود.

شوکران آبی

گیاه شوکران آبی از خانواده چترها عمدتاً در آمریکای شمالی یافت می شود. این گیاه که ظاهری زیبا با گل های سفید کوچک دارد حاوی مواد سمی زیادی از جمله سیکوتوکسین است. بیشتر سیکوتوکسین ها در ریشه آن وجود دارد که می تواند باعث تشنج، نارسایی تنفسی و حتی مرگ شود. شوکران آبی از نظر ظاهری بسیار شبیه به گیاهان خوراکی است، بنابراین ایالات متحده اقداماتی را برای کنترل این گیاه سمی در مناطق خاصی انجام می دهد.

حقایق جالب

برگ ها و دانه های درخت سیب حاوی ماده شیمیایی بسیار سمی به نام «سیانید» است.
سیب زمینی نارس نیز سمی است و می تواند باعث استفراغ شود.
دست زدن به برخی گیاهان سمی می تواند باعث خارش شدید مانند پیچک سمی شود

منبع: آنا