تعرفه‌های ترامپ مانع رشد اقتصاد جهانی خواهد شد

صندوق بین‌المللی پول روز سه‌شنبه اعلام کرد که اقتصاد جهانی تحت تأثیر تعرفه‌های وارداتی بی‌سابقه‌ای که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اعمال کرده و ابهام ناشی از آن‌ها در سال جاری به‌شدت کند خواهد شد.

رشد اقتصاد جهانی به نرخ سالانه ۲.۸ درصد کاهش خواهد یافت که نیم درصد کمتر از پیش‌بینی ژانویه و «کاهش قابل‌توجهی» است. تنها یک بازگشت خفیف به رشد ۳ درصدی در سال ۲۰۲۶ پیش‌بینی می‌شود و رشد جهانی برای دو سال آینده کمتر از میانگین بلندمدت ۳.۷ درصد خواهد بود. کنترل تورم نیز دشوارتر خواهد شد.

برنامه‌ی تعرفه‌ای دوگانه‌ی ترامپ، شامل مالیات ۱۰ درصدی بر تقریباً تمام واردات آمریکا به همراه تعرفه‌های بسیار بالاتر بر کالاهای بسیاری از کشورها، به اقتصاد آمریکا و شرکای تجاری آن آسیب خواهد زد. کاهش رشد برای اقتصاد آمریکا شدیدتر خواهد بود؛ رشد اقتصاد این کشور امسال به ۱.۸ درصد می‌رسد که یک‌سوم کمتر از برآورد ژانویه و یک درصد کمتر از سال گذشته است.

پیِر-اولیویه گورینچاس، اقتصاددان ارشد صندوق بین‌المللی پول گفت که چشم‌انداز به‌سرعت تغییر کرده است. ما وارد عصر جدیدی شده‌ایم که نظام اقتصادی جهانی ۸۰ سال گذشته در حال باز تنظیم است.

سرمایه‌گذاران در این وضعیت نامشخص، دریافتن جایگاه خود دچار مشکل شده‌اند و این باعث نوسانات شدید در قیمت‌های سهام و اوراق قرضه شده است. روز سه‌شنبه، شاخص S&P ۵۰۰ بیش از ۲ درصد رشد کرد و افت روز دوشنبه را تقریباً جبران کرد. بااین‌حال، سهام درمجموع امسال بیش از ۱۰ درصد کاهش داشته است.

بازدهی اوراق قرضه بلندمدت که عکس قیمت حرکت می‌کند نیز بالا مانده است. بازده اوراق خزانه ۱۰ ساله با نرخ ۴.۴ درصد کمی افت کرد اما از زمان اعلام تعرفه‌های ترامپ افزایش‌یافته است.

در آغاز سال ۲۰۲۵، انتظار می‌رفت آمریکا بار دیگر از دیگر اقتصادهای پیشرفته پیشی بگیرد و فدرال رزرو نیز در آستانه‌ی رسیدن به «فرود نرم»، مهار تورم بدون ایجاد رکود بود. اما کمپین تعرفه‌ای ترامپ این چشم‌انداز را بر هم زد. تعرفه‌ها قیمت کالاهای خارجی را برای مصرف‌کنندگان آمریکایی افزایش داده و باعث کاهش رقابت و نوآوری در شرکت‌های داخلی می‌شود. در سراسر اقتصاد آمریکا، بهره‌وری کاهش و قیمت‌ها افزایش خواهد یافت.

شرکای تجاری آمریکا نیز سفارش‌های خود را از دست خواهند داد. چین که با تعرفه‌هایی تا ۱۴۵ درصد روبه‌روست، رشدش به ۴ درصد کاهش خواهد یافت؛ ۰.۶ درصد کمتر از پیش‌بینی ژانویه. کشورهای حوزه یورو تنها ۰.۸ درصد رشد خواهند داشت.

ترامپ می‌گوید تعرفه‌های بالاتر، «عصر طلایی» شکوفایی تولید را رقم خواهد زد و این تعرفه‌ها را واکنشی به «روش‌های ناعادلانه تجاری» سایر کشورها می‌داند. مقامات دولتش مدعی‌اند که متحدان و رقبای آمریکا با دست‌کاری ارز و استفاده از مقررات مانع‌تراشی در تجارت، به آمریکا آسیب می‌زنند.

بیشتر اقتصاددانان جریان اصلی مخالف تعرفه‌ها هستند و رویکرد ترامپ به تجارت بین‌المللی را زیر سؤال می‌برند. بااین‌حال، برخی معتقدند ترامپ در اشاره به عدم تعادل اقتصاد جهانی حق دارد؛ کشورهایی مثل چین و آلمان از تولیدکنندگان خود به ضرر مصرف‌کنندگان حمایت می‌کنند، درحالی‌که آمریکا به‌عنوان مصرف‌کننده‌ی نهایی جهانی باقی‌مانده و سالانه کسری تجاری عظیمی را ثبت می‌کند.

گورینچاس گفت که سیستم تجاری ما کامل نبود و برخی از اعتراضات مطرح‌شده موجه هستند. اما باید همه باهم برای اصلاح این سیستم کارکنیم تا به نفع همه باشد. بااین‌حال، سیاست‌گذاری‌های مخرب و گاه بی‌ثبات رئیس‌جمهور آمریکا، هزینه‌بر شده است.

روز دوشنبه، اقتصاددانان جی پی مورگان هشدار دادند که جنگ تجاری ترامپ ممکن است با ایجاد ابهام فراوان، کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان را به تعویق تصمیمات مالی‌ وادارد و اقتصاد آمریکا و جهان را به‌سوی رکود سوق دهد. به گفته‌ی آن‌ها، با اجرای تعرفه‌ها، تورم قیمت مصرف‌کننده تا پایان سپتامبر به نرخ سالانه ۵ درصد می‌رسد که بیش از دو برابر میزان فعلی است.

صندوق بین‌المللی پول احتمال وقوع رکود جهانی را کمتر از یک‌سوم برآورد کرده، اما فهرستی از ریسک‌های بالقوه، ازجمله تشدید جنگ تجاری، بی‌ثباتی مالی یا بحران بدهی در اقتصادهای نوظهور، را ذکر کرده است.

تاثیر تعرفه‌های ترامپ به خاطر زنجیره‌های تأمین جهانی مدرن و تصمیم او برای تأخیر در تعیین تعرفه‌های دائمی تا پایان مذاکرات باده‌ها کشور، تشدید خواهد شد.

تجارت جهانی امروز بیشتر شامل قطعات واسطه‌ای است که چندین بار از مرزها عبور می‌کنند تا به محصول نهایی تبدیل شوند. تعرفه‌های بالا می‌توانند هزینه‌ها را در سراسر شبکه‌های تولیدی گسترش دهند و «اثرات چند برابری بزرگی» مانند دوران همه‌گیری کرونا ایجاد کنند.

اعلام تعرفه‌های ۲ آوریل ترامپ درست زمانی بود که صندوق بین‌المللی پول در حال نهایی کردن پیش‌بینی اقتصادی خود بود. این صندوق اعلام کرد که گروه اقتصادی آن تحت شرایط فوق‌العاده، ارزیابی جدید را تنها در ۱۰ روز آماده کرده، درحالی‌که معمولاً دو ماه زمان می‌برد. عناصر کلیدی سیستم تجاری آینده همچنان به توانایی ترامپ در دستیابی به چندین توافق تجاری طی جدول زمانی فشرده‌ی ۹۰ روزه یا یک غافلگیری سیاسی دیگر بستگی دارد.

گورینچاس افزود که اگر آمریکا و سایر کشورها به توافقی برای قوانین روشن تجارت جهانی برسند و درگیری‌ها متوقف شود، چشم‌انداز رشد بلافاصله بهبود خواهد یافت.