رژیم غذایی حیوانات لوکس

بسیاری از ما این روزها تصاویر «ریشا» را در شبکه های اجتماعی دیده ایم. همان شیر لاغر آفریقایی که ظاهر غمگین و رنجورش پشت میله های باغ وحش دل خیلی ها را شکست… گربه ای گرانقدر که ضعف بیش از حد و چهره افسرده اش باعث هیبت خیالی سلطان جنگل شد که در ذهن ما نقش بسته بود. از کودکی تا فروپاشی . ظاهراً «ریشا» امروز به بیماری انگلی مبتلا است، اما معلوم نیست چقدر صحت دارد.

برخی از حامیان حیات وحش می گویند وضعیت بد نگهداری و تغذیه آن مقصر است! و البته برخی از مسئولان باغ وحش نیز ادعا می کنند که هر حیوانی درست مانند انسان بیمار می شود و این وضعیت ممکن است برای همه حیوانات اتفاق بیفتد. حقیقت هر چه باشد موضوع این گزارش نیست.

در این گزارش از صحبت های یک کارشناس درباره رژیم غذایی گران قیمت و مجلل حیوانات در باغ وحش ها می گوییم که با یک حساب سرانگشتی اگر باید طبق استانداردهای باغ وحش های اروپایی این کار را انجام داد، چیزی نیست که همه باغ وحش های این کشور به راحتی می توانند اداره کنند. فقط در یکی از باغ وحش های ایالتی شناخته شده کشور، برای تهیه جیره غذایی حیوانات که هر کدام رژیم غذایی متفاوتی دارند، ماهانه فقط یک و نیم میلیارد تومان هزینه می شود. البته این منوی غذایی با ایده های غذایی ما بسیار متفاوت است. عموم مردم فکر می کنند که حیوانات باغ وحش در بهترین حالت باید با غذای درجه سه، کهنه یا نه چندان تازه تغذیه شوند، اما شنیدن اینکه گوشت باغ وحش باید از باکیفیت ترین و تازه ترین گوشت قصابی روز تولید شود، نشان می دهد که رژیم غذایی حیوانات گاهی گران تر است البته از رژیم غذایی انسان هم لوکس تر است!

امروز اگر به دنبال قیمت یک کیلوگرم گوشت گاو تازه باشید کمتر از ۴۵۰ هزار تومان به دست نمی آورید، حالا تصور کنید که تنها ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم گوشت خوار در هفته سهم حیوانات گوشتخوار در یک باغ وحش دولتی است. باید تازه و از کشتارگاه های مطمئن باشند این گوشت ها که البته فقط گوشت گاو و گوساله هستند دقیقا همان گوشت هایی هستند که ما اکثرا استفاده می کنیم که توسط کشتارگاه هایی تهیه می شود که استانداردهای لازم را دارند.

گوشت دریافتی در باغ وحش با سختگیری زیاد و پس از اخذ مهر دامپزشکی در مدت قرنطینه کامل در اتاقک سرد نگهداری می شود. گوشتی که هرگز نباید منجمد یا وارد شود. البته این رویه در برخی از باغ وحش ها رعایت نمی شود. معلوم است چرا. افزایش سرسام آور قیمت گوشت و میوه باعث شده برخی باغ وحش های خصوصی در شهرهای دیگر نتوانند از عهده هزینه های بالای پرورش حیوانات برآیند. به خصوص در ۱۰ سال گذشته که بیماری مشمش (بیماری مشترک حیوانات و انسان) دلیل ممنوعیت استفاده از گوشت الاغ و قاطر در باغ وحش ها شد. مشکلی که البته برای باغ وحش ها ارزان نبود.

ابهام در آمار تلفات

در حال حاضر حدود ۷۰ باغ وحش دولتی و خصوصی در ایران وجود دارد که مشخص نیست چه تعداد از آنها بر اساس استانداردهای جهانی فعالیت می کنند. آمار کمی از مرگ و میر حیوانات در باغ وحش منتشر شده است. برخی منابع خبری از تلف شدن ۵۲ حیوان وحشی در ۱۰ سال گذشته در باغ وحش های کشور خبر می دهند و البته مشخص نیست در آن سال هایی که رژیم غذایی حیوانات تغییر کرده و سخت گیری می شود، چند حیوان از این جنگ جان سالم به در برده اند. پرویز قندالی، مدیر سابق باغ وحش ارم که اکنون بازنشسته شده است، هزینه غذا دادن به این حیوانات را سرسام آور می داند. او می گوید: «باغ وحش ها اغلب خودگردان هستند. یعنی هزینه اداره باغ وحش از محل فروش بلیت تامین می شود. هرچه تعداد افراد بیشتری از باغ وحش دریافت و بازدید کنند، درآمد آن افزایش می یابد و در نتیجه مدیریت باغ وحش آسان تر می شود. خب، جذابیت و تمیزی باغ وحش ها در جذب بازدیدکننده خالی از لطف نیست. در برخی شهرها، مردم تمایلی به بازدید از باغ وحش ها ندارند.”

راز طول عمر

کندالی می گوید که حیوانات در باغ وحش رژیم غذایی متنوعی دارند. از گوشتخواران گرفته تا گیاهخواران و دانه خواران و حتی همه چیزخواران. این جیره غذایی زیر نظر دامپزشک و بر اساس استانداردهای اتحادیه باغ وحش های اروپا تهیه می شود که باغ وحش ارم کاندیدای عضویت در آن می باشد. جیره غذایی فصلی است. یعنی منوی غذا در زمستان که هوا سرد است و کالری بیشتری نیاز است با تابستان متفاوت است. میوه ها و سبزیجات فصلی نیز موجود است. رایج ترین میوه هایی که در باغ وحش ها مصرف می شود سیب، پرتقال، موز و انار است. وی معتقد است که تاثیر تغذیه ناسالم در دراز مدت دیده می شود و حیوانات بلافاصله بیمار نمی شوند. این تغییرات غذایی باعث افزایش طول عمر حیوانات در باغ وحش های استاندارد شده و علت مرگ از «سوء تغذیه» به «پیری» تغییر کرده است.

مثل شیری که به جای ۱۸ سال بیش از ۲۰ سال در باغ وحش زندگی کرد. این رژیم نه تنها لاغر است، بلکه شامل پروار کردن حیوانات نیز می شود. این بدان معنی است که حیوان با توجه به اندازه و نوع فعالیت خود نباید به غذای بیشتر از سهم استاندارد دسترسی داشته باشد. در حال حاضر بیشتر وعده های غذایی در باغ وحش ها به فیل ها داده می شود. هر فیل بالغ روزانه ۱۵۰ کیلوگرم میوه و ۱۵۰ کیلوگرم یونجه مصرف می کند. در مجموع، اما در یک باغ وحش دولتی با حدود ۵۰۰ گونه جانوری، سالانه ۱۰۰ تن یونجه خریداری می شود. البته در طول خرید هفتگی که معمولاً دو روز در هفته انجام می شود، کارشناس باغ وحش تمام میوه ها را نیز بررسی می کند تا مطمئن شود که هیچ میوه ای آسیب دیده، کوچک و مرتب نشده به سبد خرید حیوانات نرسد. قندالی می گوید همه میوه ها باید تازه و سالم باشند. زیرا معده حیوانات حساس است. به عنوان مثال، شامپانزه ها به میوه های رسیده دست نمی زنند. اینها نکات مهمی هستند که بازدیدکنندگان باید بدانند.

زمانی مجبور بودیم میوه را بسته بندی کنیم و در باغ وحش بفروشیم و مردم با دست خود میوه را به حیوانات می دادند. اما بعد متوجه شدیم که این امر نظم تغذیه حیوانات را مختل می کند و کنترل غذای آنها را از دست می دهیم، بنابراین لغو شد. با این حال، برخی از بازدیدکنندگان اصرار دارند و می‌خواهند به حیوانات غذاهای مضری مانند شیلات بدهند که اصلاً برای آنها مناسب نیست. البته اینطور نیست که باغ وحش ها به حال خود رها شوند، معمولا کارشناسان محیط زیست هفته ای یک بار به باغ وحش ها سر می زنند و گزارشی از وضعیت حیوانات ارائه می دهند. هزینه تغذیه حیوانات جدا از هزینه های بهداشتی، مکمل ها، داروها، ضدعفونی و نگهداری آنها است، این هزینه ها فقط شامل غذای آنها می شود که کم نیست، اما این هزینه ها باعث می شود که حیوانات شاداب تر، سالم تر و چابک تر به نظر برسند. به طول عمر آنها پس این بار که از یکی از باغ وحش ها دیدن می کنید، مراقب حرکت حیوانات باشید، آنها سرزنده تر هستند و رژیم غذایی سالم تری دارند.

منبع: ایران