آموزش و یادگیری بهتر با گیمیفیکیشن

واژه گیمیفیکیشن را می‌توان به بازی آفرینی معادل‌سازی کرد. دانش گیمیفیکیشن بهره‌گیری از تفکرات، روش‌ها و مکانیزم بازی برای فعالیتهایی است که از جنس بازی نیستند.

در سال ۲۰۱۱ تعریف جالبی از گیمیفیکیشن مطرح شد که عبارت بود از: «تزریق عناصر بازی در فعالیت‌های غیر بازی».

فلسفه وجودی گیمیفیکیشن این است که در هر کاری یک عنصر بازی وجود دارد که در صورت کشف آن می‌توان فعالیتهای مربوطه و چالش‌های موجود را با سهولت و اثربخشی بیشتر مرتفع کرد. امروزه این موضوع در حوزه‌های مختلفی همچون سلامت، بازاریابی و آموزش مورد استفاده قرار می گیرد.

ورود بازی به یک فرآیند آموزشی، مزایای متعددی برای آن در پی دارد؛ اما لازم است که این روش به درستی و با استراتژی مشخص، پیاده‌سازی شود. البته این موضوع (یعنی بهره‌گیری از عناصر بازی) دارای سابقه‌ای دیرینه می باشد و بهره‌گیری از بازی از طریق دادن امتیاز (به عنوان شاخص‌های قابل مشاهده در زمینه پیشرفت)، نشان‌ها (نماد دستاوردها) و تابلوهای امتیازات (رتبه‌بندی‌های رقابتی) از موضوعاتی بوده است که در گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

امروزه روش‌های آموزش بسیار متنوع شده‌اند. هدف از همه‌ آن‌ها نیز تاثیرگذاری بیشتر و بهبود کیفیت یادگیری است. با توجه به اینکه آموزش در دنیای امروز نقش مهمی در تربیت و پرورش فردی افراد و به طور کلی در جامعه دارد، بهره‌گیری از تکنیکهایی نظیر گیمیفیکیشن می تواند میزان اثربخشی آن را برای نسل جدید که دیگر روش‌های قدیمی برای آن ها جذابیت ندارد، افزایش دهد.

منظور از کاربرد گیمیفیکیشن در آموزش، واردکردن عنصر بازی در فرآیند یادگیری است. گیمیفیکیشن در آموزش سبب تغییر در شکل دوره‌های آموزشی، قوانین آن و حتی ارتباط بین کارکنان و مدرس، کارشناسان و مدیران و فراگیران دیگر می‌شود. چراکه فلسفه ورود بازی به آموزش، ایجاد نقشی فعالانه‌تر در کلاس است. نباید این نکته را فراموش کرد که در عصر حاضر و با وجود پیشرفت‌های بسیار بشر در عرصه‌های مختلف، بخشی از وظیفه‌ انتقال اطلاعات و آموزش آن‌ها به بازی محول شده و به جای آن، مربی نقش مدیریتی و هدایت‌کنندگی بیشتری را بر عهده خواهد داشت.

تاریخچه ورود بازی به آموزش و یا اصطلاحاً یادگیری بازی‌محور نیز به دیمیتری مندلیف، دانشمند روس که طراح جدول تناوبی بوده نسبت داده شده است. بدلیل اینکه وی از بازی‌های کارتی برای دسته‌بندی عناصر شیمیایی و درک رابطه‌ منطقی‌ بین آن‌ها استفاده می‌کرده و فضاهای خالی در جدول مشخص می‌‌شدند که مربوط به عناصر کشف‌نشده‌ای بودند که تقریباً ویژگی‌های آن‌ها مشخص بود. شاید در آن زمان وی نمی‌دانست اما قطعاً در حال ابداع، گیمیفیکیشن در آموزش بود.

دو نوع بازی در این حوزه مطرح می‌شود. اول، بازی‌هایی که صرفاً ماهیت سرگرمی دارند اما می‌توانند به کمک آموزش بیایند؛ دوم، بازی‌هایی که به‌منظور آموزش ساخته و توسعه داده شده‌اند. نکته جالب این است که در اینگیمیفیکیشن، نَه خودِ بازی بلکه که عناصر آن اهمیت دارند و یک بازی برای ادغام شدن در آموزش و یادگیری می‌بایست دارای خصوصیاتی مانند روایت‌کنندگی، امکان بازخورد و سرگرم‌کنندگی باشد.

گیمیفیکیشن سبب می شود که یادگیری همراه با سرگرمی و هیجان باشد که این موضوع تقاضای نسل جدید و دنیای امروز است و بسترساز خلاقیت، تفکر انتقادی، مهارتهای حل مسئله و البته تجربه مهمی در جهت یادگیری شخصی است، چرا که فرایند بازی‌ همواره به تصمیم‌گیری و حل مسئله وابسته است.

همچنین گیمیفیکیشن با ادغام محیط آموزش و یادگیری و تبدیل آن به فضایی تعاملی و سرگرم‌کننده‌، سطح تعامل کارکنان را ارتقا می‌بخشد.

هنگامی که فرایند یادگیری تبدیل به بازی می‌شود، فراگیران موضوعات آموخته شده را راحت‌‌تربه خاطر می‌سپارند و به کارگیری آن اطلاعات در فرایندهای کاری و واقعی محتمل‌تر خواهد بود.

بنابراین گیمیفیکیشن بسترساز بهبود عملکرد مغز در یادگیری و همچنین سبب‌ساز افزایش بازدهی علمی و یادگیری بهتر می‌شود. با‌این‌حال لازم است که حتماً در اجرای این روش، استراتژی مشخصی داشته باشید.

منبع: آسیا