شکستن اقتدار پوشالی یهود؛ تغییر قبله و واکنش‌های تاریخی دشمنان اسلام
۲۰:۱۵ – ۲۷ تیر ۱۴۰۴
باشگاه خبرنگاران جوان – در نیمه رجب یا شعبان سال دوم هجرت، هنگامی که پیامبر اسلام (ص) در محل بنی‌سلمه نماز می‌گزارد، فرمان وحی نازل شد:
«فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ»
از آن پس، دو رکعت باقی‌مانده نماز به‌سوی کعبه خوانده شد. این تغییر، واکنشی عمیق و ریشه‌دار در میان یهودیان مدینه برانگیخت؛ چرا که قبله، نماد هویت دینی است و آنان این تغییر را تهدیدی علیه جایگاه تاریخی خود می‌دانستند.
پاسخ قرآن به طعنه‌ها و برتری‌طلبی یهود
پس از تغییر قبله، یهودیان با طعنه گفتند: “پیامبر شما حتی قبله‌اش را هم از ما گرفته بود!” اما قرآن در آیه ۱۴۲ سوره بقره این سخنان را «سخن سفیهان» دانست و تصریح کرد:
«قُلْ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ…»
خداوند مشرق و مغرب را آفریده و هر کس را بخواهد به راه راست هدایت می‌کند. سپس در آیه ۱۴۵ خطاب به پیامبر فرمود: حتی اگر تمام آیات را بر آنان بیاوری، از قبله تو پیروی نخواهند کرد.
تغییر قبله؛ ضربه‌ای سنگین به جبهه یهود
تا پیش از این رویداد، یهودیان در تبلیغات خود مدعی بودند اسلام و پیامبرش دینی برگرفته از آیین موسی (ع) است. اما با تغییر قبله، این پیوند نمایشی گسسته شد. آنان حتی نمایندگانی فرستادند و شرط پیروی از پیامبر را بازگشت به قبله قبلی دانستند؛ پیشنهادی که از سوی قرآن رد شد.
فتنه‌گری‌های هم‌زمان؛ نقض پیمان و تحریک داخلی
در همان سال دوم هجری، یهودیان به‌طور عملی نیز به تقابل با امت اسلامی پرداختند. آن‌ها پیمان‌های خود با پیامبر را نقض کرده، با فتنه‌گری در حادثه جنگ در ماه حرام، سعی در ایجاد شکاف در جامعه اسلامی داشتند. با نزول آیه ۲۱۷ سوره بقره، این فتنه خنثی شد.
بعد از بدر؛ هراس یهودیان و آغاز تقابل آشکار
پیروزی بزرگ مسلمانان در بدر، موجب وحشت بیشتر یهودیان شد. مخصوصاً بنی‌قینقاع که با تکیه بر ثروت و سلاح، خود را مصون می‌پنداشتند. با توهین به یک زن مسلمان و پناه بردن به قلعه‌ها، پیامبر (ص) فرمان محاصره داد و پس از ۱۵ روز، حکم اخراج آنان اجرا شد. این رویداد نخستین مرحله از پاک‌سازی مدینه از نفوذ خصمانه یهود بود.
قبله جدید، هویتی مستقل برای امت نوپای اسلام
تغییر قبله نه فقط تغییری در جهت نماز، بلکه تحول عظیمی در مسیر استقلال فکری، سیاسی و عبادی مسلمانان بود. واکنش شدید یهودیان نیز نشان داد که این تصمیم تا چه حد برای آنان شکننده و سخت بود. اسلام دیگر نه دنباله‌رو آیین تحریف‌شده گذشته، که آغازگر تمدنی جدید بود؛ تمدنی با محوریت مسجدالحرام و مأمور به اقامه قسط، نه سازش با فتنه‌گران.
منبع: مهر
