خط قرمزِ فرش قرمز – ایسنا
برای سال‌ها، فرش قرمز جشنواره کن صحنه‌ای بود برای نمایش مدهای افراطی، لباس‌های بدن‌نما و گاه حتی پوشش‌هایی که مرز میان هنر و برهنگی را محو می‌کردند. از لباس حریر بلاحدید در سال ۲۰۲۱ گرفته تا استایل‌های جنجالی کندال جنر و نادیا لی کوهن، به تدریج پوشش‌هایی که پیش‌تر در حاشیه بودند، بدل به روندهای غالب شدند، اما حالا، با ورود سیاست رسمی «ممنوعیت برهنگی» به نظر می‌رسد که ورق برگشته است.
به گزارش توسعه برند، روزنامه صبح نو در گزارشی به بررسی دلایل ممنوعیت برهنگی در جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ پرداخته و نوشت: درحالی‌که جشنواره بین‌المللی فیلم کن ۲۰۲۵ با شکوه و هیاهوی همیشگی در شهر ساحلی کن فرانسه آغاز شده، امسال نه فیلم افتتاحیه، نه ستارگان سینما و نه حتی حضور ژولیت بینوش به‌عنوان رئیس هیأت داوران، بلکه یک بند تازه‌وارد در آیین‌نامه جشنواره بیش از همه نگاه‌ها را به خود جلب کرده: ممنوعیت رسمی برهنگی در فرش قرمز و دیگر بخش‌های جشنواره.
پایان دوره برهنه‌پوشی نمایشی
برای سال‌ها، فرش قرمز جشنواره کن صحنه‌ای بود برای نمایش مدهای افراطی، لباس‌های بدن‌نما و گاه حتی پوشش‌هایی که مرز میان هنر و برهنگی را محو می‌کردند. از لباس حریر بلاحدید در سال ۲۰۲۱ گرفته تا استایل‌های جنجالی کندال جنر و نادیا لی کوهن، به تدریج پوشش‌هایی که پیش‌تر در حاشیه بودند، بدل به روندهای غالب شدند، اما حالا، با ورود سیاست رسمی «ممنوعیت برهنگی» به نظر می‌رسد که ورق برگشته است.
در بیانیه رسمی جشنواره کن آمده است: «برهنگی روی فرش قرمز همچنین در هیچ‌یک از فضاهای جشنواره پذیرفته نیست. هدف ما تنظیم سلیقه یا مد نیست، بلکه رعایت نزاکت و احترام به چارچوب فرهنگی و حقوقی این رویداد سینمایی است.» این تصمیم درعین‌حال که مورد حمایت بخشی از ناظران فرهنگی قرار گرفته، برخی را نیز شگفت‌زده کرده است. چگونه ممکن است در یکی از نمادهای سبک زندگی لیبرال غرب، محدودیت‌هایی این‌چنین در مورد پوشش اعمال شود؟
مرزهای آزادی و محدودیت
این تصمیم جشنواره کن، تنها یک قانون ساده درباره پوشش نیست، بلکه حامل پیامی فرهنگی و اجتماعی است که مرزهای آزادی را بازتعریف می‌کند. در جهانی که اغلب آزادی فردی به‌عنوان ارزشی مطلق و غیرقابل مصالحه تصویر می‌شود، کن با صراحت اعلام کرده که این آزادی در بستر عمومی، چارچوب‌هایی دارد و نمی‌تواند به قیمت نادیده گرفتن ارزش‌های جمعی یا نظم مراسم تمام شود.
درواقع، این تصمیم بار دیگر پرسش دیرینه‌ای را پیش‌روی ما قرار داده است: آیا آزادی پوشش باید بی‌قید و شرط باشد؟ پاسخ کن روشن و بدون ابهام است: خیر. حتی در مهد آزادی‌های فردی و در قلب فرهنگ لیبرال اروپای غربی حد و مرزهایی وجود دارد که نه از سر تحمیل یا سانسور، بلکه با هدف صیانت از شأن عمومی، ساختار رویداد و احترام به همه حاضران وضع می‌شوند.
جشنواره کن، یک رویداد صرفا هنری نیست؛ بلکه یک ویترین جهانی است که در آن سینما، مد، سیاست، رسانه و فرهنگ درهم‌تنیده‌اند. بر این بستر، برگزارکنندگان باید مراقب باشند که فرش قرمز تبدیل به صحنه‌ای برای جنجال‌های سبک‌سرانه نشود. در چنین فضایی، تصمیم‌گیری درباره حدود آزادی پوشش نه‌تنها به‌حق که ضروری است.
این اتفاق نشان می‌دهد که حتی در جوامعی که مدعی بها دادن به آزادی‌های فردی هستند نیز آزادی همواره با مسئولیت و ملاحظه جمعی همراه است. آزادی در خلأ معنا ندارد. زمانی که فرد وارد فضای عمومی می‌شود، باید در نظر بگیرد که اعمالش ممکن است با ارزش‌های دیگران برخورد پیدا کند. در چنین تقاطعی، تنظیم‌گری برای ایجاد توازن بین آزادی فردی و شأن جمعی یک رویداد نه‌تنها مشروع، بلکه عقلانی است.
جشنواره کن، به‌عنوان یکی از معتبرترین جشنواره‌های سینمایی جهان، نه‌تنها میزبان هنرمندان و سلبریتی‌هاست، بلکه در برابر نگاه مخاطبانی از ده‌ها فرهنگ و کشور مختلف قرار دارد. این یعنی: نوع پوشش حاضرین، فقط یک انتخاب شخصی نیست، بلکه بخشی از پیام فرهنگی رویداد است و این پیام نمی‌تواند به حال خود رها شود تا تنها بازتاب‌دهنده تمایلات فردی باشد.
به همین دلیل است که کن تلاش دارد بین دو قطب اصلی – خلاقیت فردی و شئونات جمعی – نوعی تعادل ایجاد کند. تعادلی نه به معنای حذف آزادی، بلکه به معنای تنظیم معنادار آن برای پاسداری از فضای محترمانه و منظم جشنواره. تصمیم اخیر کن نه عقب‌گرد از آزادی، بلکه نشانه‌ای از بلوغ فرهنگی در نحوه اعمال آن است.
این سیاست جدید به ما یادآور می‌شود که آزادی، اگر به درستی مدیریت نشود، ممکن است به جای ایجاد فضا برای هنر و گفت‌وگو، بستری برای هیاهو، خودنمایی و انحراف از موضوع اصلی رویداد شود. تصمیم کن، دعوتی است به بازاندیشی در معنای واقعی آزادی: آن نوعی از آزادی که در خدمت احترام، زیبایی و معنا باشد؛ نه ابزاری برای جنجال و حاشیه‌سازی.
مرز باریک میان هنر و ابتذال
شاید یکی از انگیزه‌های اصلی این تصمیم، موج‌های رسانه‌ای سال‌های اخیر پیرامون لباس‌هایی باشد که بیش از فیلم‌ها خبرساز می‌شدند. از حضور جنجالی بیانکا سنسوری در کنار کانیه وست در مراسم گرمی، تا اعتراض نیمه‌برهنه به جنگ اوکراین در جشنواره کن ۲۰۲۲، این پیام به وضوح شکل گرفته است: رسانه‌ها بیش از آنکه محتوای هنری را پوشش دهند، مجذوب سوژه‌های تحریک‌آمیز بصری شده‌اند. جشنواره کن با وضع این محدودیت، می‌خواهد هویت هنری خود را از حواشی جدا کند. برهنگی اگرچه در جوامع آزاد غربی محکوم نیست، اما وقتی جنبه نمایشی و تبلیغاتی پیدا می‌کند، از دید بسیاری به ابتذال نزدیک می‌شود.
در خدمت فرم یا محتوا؟
تلاش برای تنظیم پوشش هنرمندان، تنها به برهنگی محدود نشده است. جشنواره امسال همچنین اعلام کرده که لباس‌های بسیار حجیم به‌ویژه آن‌هایی که دنباله‌های بلند دارند و مانع حرکت یا نشستن در سالن می‌شوند نیز ممنوع هستند. این تصمیم علاوه بر جنبه زیبایی‌شناسی، جنبه اجرایی و عملی نیز دارد؛ چراکه نظم سالن‌ها، ایمنی مهمانان و تمرکز بر اصل سینما را مدنظر دارد. پوشش اغراق‌شده، اگرچه می‌تواند خلاقانه یا چشم‌نواز باشد، اما زمانی که به اختلال در روند اجرای یک رویداد بین‌المللی منجر شود، دیگر صرفا یک انتخاب فردی نیست، بلکه مداخله‌ای در تجربه جمعی محسوب می‌شود.
در این میان، سوال عمیق‌تری مطرح است: آیا جشنواره کن در حال بازتعریف نقش «ظاهر» در مواجهه با «محتوا» است؟ شاید این تصمیم، پاسخی به همین دغدغه باشد. جشنواره‌ای که می‌خواهد جلوه‌های بصری را در خدمت فیلم و پیام هنری ببیند، نه بالعکس. در جهانی که ظواهر گاه بر محتوا غلبه می‌کنند و فرش قرمز به صحنه رقابت برای جلب توجه رسانه‌ای تبدیل شده، این سیاست جدید می‌تواند تلاشی برای بازگرداندن تمرکز به اصل سینما باشد؛ یعنی هنر روایت، معنا و تصویرهای ماندگار نه در لباس هنرمندان، بلکه روی پرده.
برندهای لوکس در برابر قوانین سخت‌گیرانه
با همه این تدابیر، هنوز شک و تردیدهایی باقی مانده‌اند. آیا قوانین جدید در مورد همه یکسان اعمال خواهند شد؟ آیا ستاره‌هایی که با حمایت برندهای بزرگ و ثروتمند روی فرش قرمز قدم می‌گذارند نیز تحت همین محدودیت‌ها قرار خواهند گرفت؟ این پرسش‌ها بی‌دلیل نیستند؛ چراکه در سال‌های گذشته، بارها دیده شده که قواعد جشنواره با دوگانگی اجرا شده‌اند یا اجرایشان سلیقه‌ای بوده است.
سابقه جشنواره نشان می‌دهد که گاه چهره‌های مستقل سینما به‌ویژه آن‌هایی که وابسته به جریان غالب یا حامیان مالی قدرتمند نیستند، با سخت‌گیری بیشتری مواجه بوده‌اند؛ درحالی‌که بازیگران دعوت شده توسط برندهای تجاری، آزادی بیشتری در پوشش داشته‌اند. همین موضوع باعث شده تا برخی ناظران، این ضوابط جدید را نه صرفا تلاشی برای حفظ شأن سینما، بلکه ابزاری برای کنترل گروهی خاص تفسیر کنند. اکنون باید دید که آیا منشور جدید جشنواره به درستی و بدون تبعیض اجرا خواهد شد، یا بار دیگر، توازن میان قدرت اقتصادی و اصول فرهنگی، به نفع اولی بر هم خواهد خورد.
پیام کن به جهان: مرزهای آزادی
تصمیم جشنواره کن، از منظری فراتر از مد و سینما نیز قابل تحلیل است. این تصمیم، پیامی است به جوامع مختلف جهان و علاقه‌مندان پرشمار هنر هفتم: هیچ جامعه‌ای، حتی آزادترین‌ها، بدون قواعد دوام نمی‌آورد. در دورانی که «آزادی بی‌قید» به یکی از شعارهای پررنگ فرهنگ معاصر بدل شده، چنین رویکردی نشان می‌دهد که حتی نمادهای لیبرالیسم فرهنگی نیز گاهی ناگزیر از تعیین مرز هستند؛ مرزهایی که نه در تضاد با آزادی، بلکه در خدمت حفظ توازن اجتماعی‌اند.
درحالی‌که در بسیاری از جوامع غیرغربی، پوشش محافظه‌کارانه اغلب به‌عنوان نشانه‌ای از عقب‌ماندگی فرهنگی دیده می‌شود، حالا غرب خود دست به تعیین خطوط قرمز زده است.
به بیان دیگر، اگرچه کن نماینده لیبرالیسم فرهنگی است، اما نشان داد که فرهنگ بدون مرز، در نهایت کارکرد خود را از دست می‌دهد. شاید بتوان گفت که ما در آستانه عصری تازه هستیم که در آن، مرزهای اخلاقی و فرهنگی از نو تعریف می‌شوند؛ نه از سر اجبار، بلکه از سر ضرورت زیست جمعی در جهانی بحرانی.
در روزهایی که جهان با بحران‌های گوناگون اجتماعی و سیاسی دست‌وپنجه نرم می‌کند، جشنواره کن نیز به‌نوعی تبلور همین تنش‌ها شده است. در کنار بحث پوشش، امسال بیش از ۳۸۰ سینماگر با انتشار نامه‌ای سرگشاده، سکوت جامعه جهانی نسبت به فجایع غزه را محکوم کردند.
فرش قرمز امسال نه فقط صحنه مد و سینما، بلکه میدان ابراز نگرانی‌های انسانی نیز بود. هنر در این فضا، دیگر تنها وسیله‌ای برای نمایش زیبایی نیست؛ بلکه ابزاری برای پرسش، اعتراض و مشارکت در گفت‌وگوی جهانی است.
در مجموع، تصمیم جشنواره کن برای ممنوعیت برهنگی، شاید بیش از هر چیز، یادآور این نکته باشد که در دنیای پیچیده امروز، هنر باید مرزی میان زیبایی و اغراق، بیان آزاد و احترام عمومی و میان مدرن بودن و مسئول بودن حفظ کند؛ مرزی که نه مانع، بلکه بستر تعامل سازنده میان فرد و جامعه است.
*بازنشر مطالب دیگر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن از سوی ایسنا نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان منتشر می‌شود.
پایان
