توسعه برند گردشگری ایران؛ رمز تاب‌آوری و جهش صنعت پساجنگ
به گزارش توسعه برند؛ تقویت تاب‌آوری کسب‌وکارهای گردشگری در دوران پساجنگ، بدون بازتعریف مدل‌های اقتصادی و حرکت به سوی توسعه برند ملی ممکن نیست؛ مسیری که با تنوع‌بخشی به منابع درآمدی، خلق تجربه‌های جدید و توجه به جاذبه‌های فرهنگی، می‌تواند جایگاه ایران را به عنوان مقصدی متمایز در بازار گردشگری داخلی و جهانی ارتقا دهد. آخرین تحلیل‌های کارشناسی نشان می‌دهد تاب‌آوری و برندسازی موثر، کلید رونق پایدار و تبدیل چالش‌ها به فرصت در اقتصاد گردشگری ایران خواهند بود.
حامد بخشی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: به طور معمول پس از پایان جنگ‌ها، کشورها وارد دوره‌ای از بازسازی، ترمیم و توسعه می‌شوند. این روند اگرچه قاعده‌ای همیشگی نیست اما در اغلب موارد رخ می‌دهد.
وی اضافه کرد: زمانی که یک کشور درگیر اوج تنش و تعارض با کشور دیگری می‌شود، به‌ویژه زمانی که این تنش‌ها زیربناها، زیرساخت‌های حیاتی و نیروی انسانی آن را هدف قرار داده باشد، وضعیت به حادترین شکل خود یعنی جنگ می‌رسد. جنگ به عنوان شدیدترین نوع تنش، مستقیماً نیروی انسانی را متحمل خسارات جانی و روانی می‌کند و این امر کشور را ناگزیر به ورود به مرحله‌ای از بازسازی و توسعه می‌کشاند تا آسیب‌های وارده را جبران کند.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی ادامه داد: البته در برخی موارد استثنائی، کشورها پس از جنگ به‌جای توسعه بار دیگر وارد جنگ می‌شوند؛ این تصمیم ممکن است به دلایلی نظیر احیای غرور ملی از دست‌رفته در پی شکست در جنگ نخست و یا رویکرد تهاجمی اولیه صورت گیرد. برای نمونه می‌توان به عراق پس از جنگ با ایران اشاره کرد که مسیر بازسازی را رها کرده و وارد جنگ دیگری شد.
وی بیان کرد: در حالت عمومی، کشورها پس از جنگ تلاش می‌کنند تا تنش‌های خود را با طرف مقابل کاهش دهند و به مسیر تعامل و ترمیم برگردند؛ ایران نیز در حال حاضر وارد چنین فرآیندی شده است. پس از یک دوره طولانی از تنش و تقابل با کشورهای غربی، ایالات متحده و رژیم صهیونیستی که ابتدا محدود بود، اما به مرور از سال ۱۳۸۴ به بعد شدت گرفت و در نهایت به سطح تنش نظامی رسید؛ در حال حاضر به نظر می‌رسد که این تنش‌ها حداقل به صورت موقتی فروکش کرده‌اند.
بخشی در ادامه گفت: در چنین فضایی به نظر می‌رسد که عزم ملی بر آن است که با کاهش بلندمدت تنش‌ها، کشور وارد فرآیند توسعه شود و ضمن جبران آسیب‌های وارده، اقدام به بازسازی ساختارهای اجتماعی و اقتصادی کند. اگر این روند ادامه پیدا کند که پیش‌بینی من نیز بر تداوم آن است بی‌تردید می‌تواند پیامدهای مثبتی برای حوزه گردشگری نیز داشته باشد.
گردشگری با کاهش تنش‌ها رونق می‌گیرد
وی اظهار کرد: گردشگری به ویژه در شرایط امروز به بخشی از سبد تفریحی خانوارها تبدیل شده است. به محض اینکه خانوارها به رفاه نسبی و قدرت خرید و فراغت زمانی دست یابند، تمایل به سفر و تجربه‌های گردشگری افزایش می‌یابد. ازاین‌رو در صورت کاهش تنش‌ها، لغو یا کاهش تحریم‌ها، افزایش فروش نفت و غذا و رشد قدرت خرید مردم، ما شاهد دوره‌ای از رونق در حوزه گردشگری خواهیم بود. این رونق می‌تواند هم در سطح گردشگری داخلی و هم خارجی نمود پیدا کند و به نظر می‌رسد که اراده حاکمیتی نیز در همین راستا قرار دارد.
پویایی گردشگری در گرو توان ترمیم جامعه پس از بحران
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی در خصوص نقش تاب‌آوری در صنعت گردشگری پس از جنگ گفت: تاب‌آوری به معنای توانایی بازگشت یک جامعه یا ساختار به وضعیت اولیه پس از تحمل فشار، آسیب یا بحران است. جامعه‌ای که از ظرفیت ترمیم برخوردار باشد، طبیعتاً در حوزه گردشگری نیز پویاتر عمل خواهد کرد.
بخشی عنوان کرد: برای افزایش تاب‌آوری در کسب‌وکارهای گردشگری راهبردهایی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها تنوع‌بخشی به منابع درآمدی است. تنوع همواره یکی از عوامل کلیدی در ایجاد تاب‌آوری محسوب می‌شود. برای مثال هتل‌ها می‌توانند علاوه بر خدمات اقامتی، به ارائه خدمات جانبی همچون برگزاری کنفرانس‌ها، اجاره سالن‌های چندمنظوره و ارائه امکانات اقامت طولانی‌مدت با تخفیف‌های ویژه بپردازند. این اقدامات سبب می‌شود که حتی در دوره‌های رکود گردشگری، این مراکز با اندکی تغییر در مدل کسب‌وکار، تاب‌آوری خود را حفظ کنند.
وی افزود: علاوه بر این حمایت‌های دولتی و خصوصی نیز نقش مهمی در عبور کسب‌وکارها از دوره‌های بحرانی دارند. ازجمله این حمایت‌ها می‌توان به معافیت‌های مالیاتی، ارائه تسهیلات و وام‌های بلندمدت اشاره کرد. این نوع حمایت‌ها می‌توانند بقای کسب‌وکارها را تا رسیدن به دوره رونق تضمین کنند. نمونه‌هایی وجود دارد که در دوران جنگ، مراکز اقامتی اقدام به ارائه خدمات رایگان یا با تخفیف‌های ویژه کرده‌اند. این اقدامات بیشتر از منظر مسئولیت اجتماعی تعریف می‌شوند تا سودآوری مستقیم، اما می‌توانند در بلندمدت به توسعه برند و تقویت جایگاه آن مجموعه در دوران رونق منجر شوند.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی تصریح کرد: در پایان باید به یک ظرفیت مهم و مغفول در بازسازی گردشگری پس از جنگ اشاره کرد و آن جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کشور است. به ویژه در حوزه جاذبه‌های ملی که توجه کافی به آن صورت نگرفته است؛ به عنوان مثال آرامگاه امام محمد غزالی در خراسان یکی از نمونه‌های شاخصی است که پتانسیل بسیار بالایی برای جذب گردشگر از جهان اسلام دارد.
بخشی ادامه داد: در صورت وجود اراده‌ای جدی و عزم ملی چنین جاذبه‌هایی می‌توانند به یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری داخلی و خارجی تبدیل شوند.
