بزرگ‌ترین مراکز ذخایر ژنتیکی قارچ‌ها و گیاهان در منطقه را داریم
عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور با اشاره به جایگاه ایران در حوزه ذخایر زیستی، از نگهداری بیش از ۵ هزار نمونه زنده قارچی در هرباریوم ایران خبر داد و گفت: این مجموعه که هشتاد سال از تأسیس آن می‌گذرد، یکی از بزرگ‌ترین و منحصربه‌فردترین بانک‌های ژنتیکی گیاهی و قارچی در جهان اسلام و خاورمیانه به‌شمار می‌رود.
به گزارش پایگاه خبری توسعه برند به نقل از ایسنا، محمدرضا آسف شایان، عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور و رئیس بخش تحقیقات رستنی‌ها، در حاشیه مراسم گرامیداشت روز جهانی تنوع زیستی و هشتادمین سال تأسیس هرباریوم ایران، با اشاره به جایگاه ایران در حوزه ذخایر زیستی و ژنتیکی، گفت: امروز هشتادمین سالگرد تأسیس هربالیوم ایران است، مجموعه‌ای که در سال ۱۳۲۴ بنیان‌گذاری شده و اکنون به یکی از مهم‌ترین بانک‌های زیستی کشور تبدیل شده است.
وی افزود: در این مجموعه‌ها انواع نمونه‌های گیاهی، قارچی و سایر موجودات زنده هم به‌صورت زنده و هم غیراز زنده نگهداری می‌شوند. ما به آمار و اطلاعات کاملی از این نمونه‌ها، از جمله محل جمع‌آوری، تاریخ ثبت و ارزش علمی آن‌ها، دسترسی داریم. نمونه‌هایی که بعضاً به صدها سال پیش بازمی‌گردند و برخی دیگر به‌صورت زنده بر روی محیط‌های کشت مختلف نگهداری می‌شوند.
آسف شایان با اشاره به اهمیت این ذخایر گفت: در حال حاضر حدود ۸۵ درصد از کل ذخایر ژنتیکی کشور تحت پوشش وزارت جهاد کشاورزی و سازمان تات (تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی) قرار دارد و حدود ۶ میلیون نمونه ژنتیکی در سازمان تات نگهداری می‌شود و این مجموعه به‌لحاظ تنوع، وسعت و تخصص، نه‌تنها در ایران بلکه در منطقه خاورمیانه و جهان اسلام نیز بی‌نظیر است.
وی ادامه داد: تنها در مجموعه هرباریوم ایران، ۵ هزار نمونه قارچی زنده نگهداری می‌شود که حدود ۸۰ درصد از گونه‌های قارچی ایران را شامل می‌شود. این نمونه‌ها می‌توانند خواص دارویی یا کشاورزی داشته باشند و تنها مرجع رسمی ارائه اطلاعات در این حوزه محسوب می‌شوند. برخی از این گونه‌ها “گونه تیپ” هستند؛ به این معنا که تنها از ایران جمع‌آوری شده و صرفاً در این مجموعه نگهداری می‌شوند.
عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور با اشاره به ظرفیت‌های پژوهشی این مجموعه اظهار کرد: نگهداری نمونه‌های تاریخی و زنده، این امکان را فراهم کرده تا روند تغییرات اقلیمی، کاهش یا افزایش جمعیت گونه‌ها، تأثیر فعالیت‌های انسانی و دیگر عوامل محیطی را بررسی کنیم. از طریق جست‌وجو در دیتابیس‌های بزرگ این مرکز، امکان رصد دقیق این تحولات وجود دارد.
وی با بیان اینکه این مرکز از جنگ جهانی دوم و دوران جنگ ایران و عراق نیز جان سالم به در برده، گفت: تمام تلاش ما در ۸۰ سال گذشته، حفاظت از این گنجینه‌ها بوده و اکنون نیز به‌روزرسانی، مدرن‌سازی و تأمین زیرساخت‌های مناسب برای نگهداری این ذخایر، امری ضروری و نیازمند توجه جدی مسئولان است. برای نمونه، به دلیل حجم بالای نمونه‌ها، سردخانه‌های این مرکز نیازمند تجهیزات پیشرفته و موتورخانه‌های قوی هستند.
آسف شایان در بخش دیگری از سخنان خود به مسئله خروج غیرقانونی منابع ژنتیکی اشاره کرد و گفت: خوشبختانه اخیراً مجلس شورای اسلامی قانونی را تصویب کرده که بر اساس آن، مرکز ملی مدیریت منابع ژنتیکی و منابع طبیعی کشور مسئول صدور مجوز خروج این منابع شده است. اکنون حتی اگر یک لوله آزمایش حاوی مواد ژنتیکی بخواهد از کشور خارج شود، باید مراحل قانونی آن طی شده و آیین‌نامه‌های مربوط در مجلس بررسی و تصویب شوند. این اقدام موجب کنترل و پایش دقیق در مبادی گمرکی شده و جلوی خروج بی‌رویه منابع ارزشمند ژنتیکی را می‌گیرد.
وی در پایان با تأکید بر نقش بین‌المللی این مرکز افزود: بخشی از نمونه‌های نگهداری‌شده در این ساختمان، از کشورهای مختلف مانند آمریکا اهدا یا از طریق تبادل علمی بین‌المللی به دست ما رسیده است. اکنون بیش از ۱۵۰ هزار نمونه خارجی در این مرکز نگهداری می‌شود که از ارزش پژوهشی و علمی بالایی برخوردارند. این موضوع نشان‌دهنده جایگاه جهانی و اعتماد علمی به مجموعه هرباریوم ایران است.
پایان
